De periode na de crisis wordt nu voorbereid. Al aan groei buiten onze grenzen gedacht? Een levensbelangrijke hefboom om uw mogelijkheden uit te breiden. Een uitdaging van formaat die u wel veel kan opleveren!

Internationalisering is meer dan ooit een bron van opportuniteiten voor bedrijven. En dat kan in al zijn vormen: van export en de oprichting van dochterbedrijven tot de overname van een buitenlands bedrijf. En zo'n uitbreiding hoeft niet alleen voor multinationals te zijn: ook kmo's zijn in staat om die uitdaging aan te gaan. Zeker de export! Het heeft geen belang of u deze strategische beslissing neemt om interne bedrijfsredenen (commercieel of financieel) of in het kader van de algemene situatie. Ze biedt u in elk geval heel wat voordelen, en met name op de lange termijn.

De globalisering maakte de concurrentie harder dan ooit, maar ze biedt uw bedrijf ook heel wat meer opportuniteiten en kan u helpen om uw horizon te verruimen. Ver gelegen markten zijn dichterbij dan ooit. De wereldwijde crisis en onstabiliteit maken die uitdaging echter een stuk complexer ... Maar paradoxaal genoeg wordt het veroveren van nieuwe markten daardoor een nog grotere prioriteit. Een noodzakelijke hefboom om uw veerkracht te versterken en de risico's die zwaar doorwegen op uw activiteit, te herverdelen.

Dit zijn de zes grote troeven om internationaal te gaan:

1. Geef uw omzet een boost

   Exporteren is vanzelfsprekend een uitstekende hefboom om uw inkomstenbronnen te verhogen. Door nieuwe klanten te veroveren, gaat uw bedrijfsresultaat de hoogte in, omdat u uw afzetgebied hebt uitgebreid. Voor de Belgische bedrijven een echte noodzaak, omdat zij te maken krijgen met een beperkte binnenlandse markt.

2. 'Omzeil' de nationale concurrentie

   Groeikansen liggen steeds moeilijker voor het grijpen op de binnenlandse markt. De concurrentie wordt harder en verplicht kmo's om het elders te gaan zoeken. Een verzadigde of stagnerende markt zorgt ervoor dat de prijs die u betaalt om te blijven, te hoog wordt. Met andere woorden, exporteren kan een uitstekende oplossing zijn voor uw bedrijf. Een ideale manier om minder concurrerende markten te verkennen en te profiteren van sterke en duurzame concurrentievoordelen. Exporteren is bovendien een mooie kans om lokaal (opnieuw) marktleider te worden dankzij uw unieke en kwalitatieve waardevoorstel op dit nieuwe grondgebied. Zo profiteert u onder meer van andere commerciële trends of van mogelijkheden om uw product sneller op de markt te brengen.

3. Versterk uw veerkracht

   Of anders gezegd: beperk uw risico's. En terecht, want door nieuwe klanten te veroveren, bent u niet alleen minder afhankelijk van één enkele markt, maar kunt u ook bijkomende partners en leveranciers vinden. Elke regio heeft immers zijn eigen verwachtingen, maar ook zijn eigen risico's of economische cycli. Buiten onze landsgrenzen gaan, is dus een uitstekende manier om uw activiteitenportefeuille in evenwicht te brengen en zo uw potentiële risico's te 'diversifiëren', zowel op commercieel en logistiek vlak als op het vlak van de productie.

4. Optimaliseer uw productieapparaat en ... uw kostenstructuur

   Wie aan internationale expansie denkt, denkt ook aan een grotere markt. Dat kan betekenen dat u uw productie moet maximaliseren en in bepaalde gevallen ook de levenscyclus van uw producten moet verlengen. Exporteren betekent dus vaak ook substantiële schaalvoordelen. Uw aanwezigheid in het buitenland geeft u ook toegang tot mogelijk goedkopere hulpbronnen ... Misschien kunt u uw kosten dus verlagen en op grotere marges mikken.

5. Stimuleer interne innovatie

   De internationalisering is ook een motor voor de creativiteit van uw bedrijf. Met de uitdagingen waar we vandaag voor staan – zowel op ecologisch als op economisch vlak – wordt de innovatiecapaciteit van kapitaal belang. Uw buitenlandse avontuur zorgt voor een frisse wind en een nieuwe dynamiek binnen uw bedrijf: een ideale gelegenheid om uw troepen opnieuw te mobiliseren en te motiveren om zichzelf te overstijgen. Die uitdaging is echter ook een mooie kans om uw bedrijf grondig heruit te vinden. Van het businessmodel en de interne procedures tot zelfs de bedrijfscultuur.

6. Vergroot uw zichtbaarheid

   Nieuwe markten veroveren heeft uiteraard ook een impact op de uitstraling van uw bedrijf en de perceptie van uw bestaande klanten. En dat stelt de partners gerust, versterkt uw expertise en zorgt voor meer naamsbekendheid. U krijgt een nieuw imago en een betere visibiliteit, zowel in eigen land als op de nieuwe markten. Zorg er wel voor dat uw communicatiestrategie volgt. Onderstreep dus niet alleen dat uw bedrijf in staat is om zichzelf opnieuw uit te vinden en over een uniek vakmanschap beschikt, maar leg ook het verband met de huidige uitdagingen.

Internationale markten veroveren is een onmisbare groeihefboom voor bedrijven. Zo'n project kan verschillende vormen aannemen of verschillende trajecten volgen: van e-commerce tot fusies en overnames.

Internationale uitbreiding kan een belangrijke groeifactor zijn voor uw bedrijf en een onmiskenbare bron van opportuniteiten. Zowel op commercieel vlak als op het vlak van innovatie of veerkracht. Na een complete check-up van uw huidige situatie, volgt een onvermijdelijke vraag: welke strategie past u toe om uw project te realiseren? Er bestaat uiteraard geen toverformule of uitgestippelde weg: in werkelijkheid hanteert u vaak een brede aanpak gebaseerd op verschillende strategieën. Toch zien we wel degelijk een aantal grote lijnen. En elk daarvan heeft zijn eigen troeven en beperkingen. Wat u ook beslist, uw keuze moet passen in een globale denkoefening en in lijn liggen met de huidige situatie en de toekomst van uw bedrijf. Het doel? Uw slaagkansen verhogen en de risico's zo goed mogelijk onder controle houden.

1. Rechtstreekse en onrechtstreekse export

Dit is uiteraard een van de meest toegepaste strategieën om buitenlandse markten te veroveren. U kunt uw producten in het buitenland verkopen via een of meerdere kanalen:

• E-commerce: E-commerce is een snelle en toegankelijke oplossing om met beperkte middelen toch 'ver' te geraken. De verkoop via het internet kende de voorbije jaren een zeer sterke groei, maar heeft een niet te verwaarlozen impact op de logistieke werklast. Denk hierbij niet alleen na over technologie en conformiteit, maar ook over het commerciële aspect. U bent immers ver verwijderd van de doelmarkt en krijgt te maken met concurrenten van overal ter wereld ... Het internet kent geen grenzen en dat is zowel een troef als een obstakel.

• Een lokale tussenpersoon: Een gok zonder al te grote risico's, omdat u een beroep doet op de kracht van de lokale verkoop: uw tussenpersoon bezorgt u de bestellingen van het cliënteel ter plaatse en u maakt ze over. Het enige wat u nog moet doen, is bepalen hoe u uw producten gaat verdelen. Hierbij is het belangrijk dat u uw kennis van de buitenlandse markt ten volle benut. Denk bijvoorbeeld aan de consumptiegewoonten en de verwachtingen van de consument. Hoewel deze aanpak geen grote investeringen vereist (betalingen op commissie), is ze toch niet helemaal zonder risico. Het succes van uw project ligt helemaal in handen van uw lokale contactpersoon ... U bent dus sterk afhankelijk van de betrouwbaarheid van die partner.
• Commerciële distributie: Een gelijkaardige aanpak om de internationale markt te veroveren. Deze strategie is vrij snel toe te passen en is het resultaat van een samenwerking met onafhankelijke distributeurs die gevestigd zijn in uw doelgebied. Zij kopen de goederen aan om ze vervolgens te verkopen. Zo laten ze u mee profiteren van hun expertise en netwerk. In tegenstelling tot de tussenpersoon neemt deze verdeler u een aantal taken uit handen (facturatie, inning, marketingkosten of importkosten). De juiste partners kiezen en de modaliteiten van het contract bepalen is dan weer geen sinecure! Het succes van uw project hangt daar immers van af ...
• Overdracht van octrooien of technologie: Dit is een manier om niet uw producten maar wel uw knowhow of technologie te laten renderen. Deze overdracht van competenties geeft een buitenlandse entiteit het recht om uw methodes of innovatie te gebruiken binnen het kader van een vooraf opgesteld contract (geografisch gebied, duur enz.). Een mogelijkheid om internationaal te gaan dus waarbij u de productie, de verkoop en de distributie 'uitbesteedt'. Het opstellen van het contract is een van de struikelblokken van deze aanpak.

2. Lokale vestiging

Een ander model om te internationaliseren is uw bedrijf vestigen in het buitenland. Dat betekent dat u ook echt lokaal gaat: u vestigt uw volledige waardeketen in een ander land of u gaat er uw producten zelf produceren, verdelen of verkopen. Deze geografische toenadering vergt noodzakelijkerwijs grotere investeringen, maar biedt u uiteraard ook meer slagkracht. Deze aanpak is bovendien een manier om uw veerkracht te versterken: zowel de financiële en commerciële risico's als de druk op uw waardeketen worden verdeeld over verschillende gebieden. In de loop der jaren werd bovendien een versoepelde aanpak ingevoerd, zodat bedrijven zich flexibeler kunnen bewegen in functie van de internationale context. Ook hier zijn verschillende opties mogelijk:

• Dochterbedrijf of filiaal: In beide gevallen gaat het om een stevige en duurzame verankering op de lokale markt. Het project vereist echter wel een stevige basis en een visie op lange termijn. Bovendien moet u goed nadenken over het juridische statuut: kiest u voor een dochterbedrijf of voor een filiaal? Houd bij die beslissing dan ook rekening met verschillende factoren: de graad van autonomie, de gewenste mate van decentralisatie of overleg, de juridische en fiscale gevolgen, al dan niet lokale productie (om te profiteren van goedkopere grondstoffen bijvoorbeeld), de financiële middelen die u kunt vrijmaken enz. Hoe dan ook, een perfecte hefboom voor de toepassing van de bekende formule 'think globally, act locally'.
• Internationale joint venture: Dit principe steunt op het creëren van synergieën. Uw bedrijf sluit zich aan bij een bedrijf dat al lokaal aanwezig is en beide bedrijven vullen elkaar aan. Elk bedrijf profiteert daarbij van de troeven van de andere en tegelijk delen ze de risico's, de controle en de gemeenschappelijke kosten van de activiteit. Zo'n joint venture of samenwerkingsverband vereist vaak een juridische structuur op maat. U begrijpt het al: een joint venture is geen eenvoudig huwelijk. Het is dan ook cruciaal dat u de juiste partner vindt en met die partner tot een akkoord komt over de inbreng en verantwoordelijkheden van elke partij.
• Fusie of overname: Deze groeistrategie biedt een aantal voordelen. De grootste troef? Een fusie of overname is een methode om uw bedrijf te consolideren en te diversifiëren. Bovendien is het een 'snelle' manier om een nieuwe markt te veroveren door in te spelen op de concurrentievoordelen van het lokale bedrijf (op technologisch, commercieel enz. vlak). Een dergelijk project houdt uiteraard niet alleen potentiële voordelen maar ook risico's in. Zo kunt u bijvoorbeeld een verkeerde inschatting maken van de bronnen van de waardecreatie of de risico's, of hebt u moeilijkheden om u te integreren.

Zoals u ziet, hangt het succes van uw internationale project af van een groot aantal factoren. En in de eerste plaats van uw eigen strategische keuzes en van uw capaciteit om een duidelijke visie te ontwikkelen over wat u precies wilt bereiken. Van de uitbouw van een commercieel partnernetwerk tot een duurzame lokale verankering: tal van opties die niet alleen een grondige denkoefening maar ook een professionele begeleiding verdienen.

De troeven van internationalisering kunnen we niet meer ontkennen. Maar is uw bedrijf er klaar voor? Een grondige check-up om de slaagkansen van uw project te meten, is dan ook een must voor u de grens over gaat.

Het is niet omdat uw bedrijf het goed doet in ons land, dat u zich zomaar zonder nadenken op de exportmarkt kunt storten. Een internationale doorbraak is een belangrijke strategische (en noodzakelijke) keuze die een grondige voorbereiding vereist. De eerste stap? Een gedetailleerde stand van zaken over uw bedrijf. Want zo kunt u:

1. uw sterke punten en succesfactoren onderstrepen: een specifieke competentie, uw vakmanschap, uw merkimago enz.;
2. uw zwakke punten achterhalen: zowel interne (slechte kennis van de doelmarkt, nood aan financiering enz.) als externe factoren;
3. uw structuur voorbereiden op de 'nieuwe' vraag: op het vlak van human resources en op financieel, organisatorisch, juridisch of commercieel vlak;
4. uw draaiboek opstellen: de nodige veranderingen doorvoeren, uw troeven maximaal inzetten en de juiste oplossingen vinden voor uw zwakke plekken.

Een complete toolkit

Zo'n check-up is geen marktonderzoek in de letterlijke betekenis van het woord. Hoewel sommige elementen elkaar uiteindelijk wel zullen overlappen of aanvullen. De check-up moet u immers ook in staat stellen om inzicht te krijgen in de bestaande opportuniteiten (concurrentievoordeel, commerciële trends enz.) én bedreigingen (veranderingen in de wetgeving, grote concurrentie enz.). Om dat te doen, moet u uw buitenlandse doelgroep met de nodige afstand kunnen bekijken.

Hiervoor bestaan tal van tools. Denk bijvoorbeeld aan de SWOT-analyse, het vijfkrachtenmodel van Porter, de matrix van Boston Consulting Group of de PESTEL-analyse om de invloed van macro-omgevingsfactoren te meten. Gebruik die tools dus gerust, maar denk ook aan het belang van een stap-voor-stapbegeleiding. 

Een broodnodige zelfanalyse

Vestig uw aandacht op verschillende elementen. Om tot een relevante check-up te komen, moet u bovendien een antwoord vinden op een reeks cruciale vragen:

1. Stel uw 'identiteitskaart' op

   Werp een heldere blik op uw organisatie. Wat zijn uw waarden, cultuur, referenties, imago enz.? Hoe wordt u door anderen gezien? Is uw positionering afgestemd op uw identiteit? Via deze vragen krijgt u ook inzicht in het waarom van uw successen en mislukkingen op de internationale markt. Een interessant gegeven om de positieve punten te herhalen en te leren uit uw fouten. 

2. Analyseer uw plaats op de binnenlandse markt  Maak de balans op van uw commerciële positie. Onderzoek de evolutie van uw recente resultaten en uw gewicht in uw segment (marktaandeel, concurrentie, mate van afhankelijkheid enz.). Ga na in welk stadium uw producten en diensten zich bevinden (lancering, groei, saturatie of terugval). Vervolgens kunt u zich buigen over de vooruitzichten en de toekomst van uw markt: hoe zal die evolueren? Een zeer belangrijke vraag nu de uitdagingen van de duurzame transitie heel wat sectoren ingrijpend dreigen te veranderen.

3. Beoordeel uw producten en diensten Elk land heeft zijn eigen specifieke verplichtingen en normen. Vraag u dus af of uw producten en diensten 'conform' zijn, zowel op commercieel als op wetgevend vlak. Misschien moet u uw producten of diensten aanpassen? Of misschien moet uw productie of leveringswijze veranderen (bijvoorbeeld om de koudeketen te respecteren en redelijke levertermijnen te garanderen)? Met andere woorden: bent u commercieel gezien klaar voor de stap?

4. Leg uw capaciteiten bloot
   Als u buitenlandse markten wil gaan veroveren, moet u dat groeitempo ook op operationeel vlak aankunnen. Kunt u uw productiecapaciteit verhogen of aanpassen aan de nieuwe vraag? Bent u daar klaar voor op het vlak van bevoorrading en logistiek? Denk daarbij ook na over de betrouwbaarheid van uw partners en leveranciers. En vergeet niet dat uw voorraden groter zullen worden en u ook daar over garanties moet beschikken.

5. Neem uw financiële situatie onder de loep
   Internationaal gaan betekent een grote investering voor uw bedrijf. Neem uw financiën dus grondig onder de loep en ga na of u over voldoende middelen beschikt om het project tot een goed einde te brengen. Die middelen hebt u bijvoorbeeld nodig om lokaal commerciële initiatieven te lanceren (in afwachting van de eerste inkomsten), uw bedrijf op de nodige vlakken te 'transformeren', uw activiteit in eigen land te ondersteunen of extra personeel aan te werven.

6. Maak een analyse op het vlak van human resourcesOm te exporteren hebt u gekwalificeerd en bekwaam personeel nodig (productie, commerciële teams, communicatie, dienst na verkoop, R&D enz.). Misschien moet u dus personeelsleden opleiden of nieuw talent met internationale ervaring aanwerven. Hoewel de stap naar het buitenland voor uw medewerkers een extra motivatie kan betekenen, zal het van hen ook bijkomende inspanningen vergen. Verlies dus ook de 'menselijke' factor niet uit het oog!

Met deze complete audit van uw structuur hebt u alles in handen om de juiste keuzes te maken. Hebt u de commerciële troeven, de menselijke en financiële middelen, de operationele capaciteiten én de nodige ervaring om de stap te zetten? Hebt u nog wat extra begeleiding nodig om bepaalde parameters bij te stellen? Of stelt u het startschot nog even uit om de juiste oplossingen te vinden voor enkele zwakke plekken? Zodra u er klaar voor bent, kan het avontuur beginnen!

De drie gewesten van ons land voorzien in een reeks subsidies voor bedrijven en zelfstandigen die investeren. Onze experten scheppen klaarheid en helpen u bij de indiening en opvolging van uw dossier.

De modaliteiten, bedragen en voorwaarden van investeringssteun verschillen sterk van gewest tot gewest. Welke regelgeving van toepassing is, hangt af van de ligging van de exploitatiezetel waar de investeringen worden gedaan. De maatschappelijke zetel heeft daar geen invloed op en kan in eender welk land gelegen zijn. Bovendien blijft een subsidieaanvraag een vrij zwaar administratief proces. Daarom zorgen onze experts voor alle stappen, van het indienen van de premieaanvraag tot het bekomen ervan.

Uitgebreid steunpakket in Vlaanderen

Vlaanderen kent verschillende soorten subsidies toe. De belangrijkste voorbeelden daarvan zijn de strategische transformatiesteun, de ecologiepremie, de strategische ecologiesteun, de kmo-portefeuille en de groeisubsidie.

Elke vorm van steun is gericht op verschillende soorten investeringen of bedrijven. Ook het subsidieniveau varieert sterk en gaat van 8% voor een strategische investering in een groot bedrijf tot wel 50% voor consultancykosten van een kmo.

Onze experten bekijken de verschillende subsidiemogelijkheden samen met u. Vervolgens brengen ze u in contact met een specialist van VLAIO, het Agentschap Innoveren & Ondernemen in Vlaanderen, die de fakkel van ons overneemt en u verder begeleidt bij uw aanvraag.

Klassieke en ecologische steunmaatregelen in Wallonië

In Wallonië zijn de investeringssubsidies voorbehouden voor bedrijven die actief zijn in een beperkt aantal sectoren. Activiteiten die niet in aanmerking komen, zijn bijvoorbeeld de detailhandel, de transportsector of de vrije beroepen.

De modaliteiten verschillen bovendien naargelang de grootte van het bedrijf. Kleine bedrijven moeten een bedrag van minstens 25.000 euro investeren. Voor grote bedrijven gelden hogere drempels en zij moeten investeren in een ontwikkelingsgebied.

Concrete voorbeelden van investeringen voor professioneel gebruik die in aanmerking komen, zijn onder meer de aankoop of de bouw van vastgoed, de aankoop van een terrein of de aankoop van nieuw bedrijfsmateriaal.

De basispremie varieert van 4% tot 6%. Verhogingen zijn mogelijk wanneer banen worden gecreëerd, bij een innovatieve aanpak, bij diversifiëring in het buitenland enz. Voor projecten die het gebruik van duurzame energie en de bescherming van het leefmilieu bevorderen, kunt u een hogere premie krijgen tot 20%.

Merk op dat u de aanvraag moet indienen voor u een definitieve verbintenis aangaat. Investeringen waarvoor u al een offerte hebt ondertekend, kunnen dus niet meer worden gesubsidieerd.

Onze experten begeleiden uw bedrijf met plezier bij alle stappen.

De overvloedigste subsidies in Brussel

De Brusselse premie voor (im)materiële investeringen of werken kan worden toegekend in de meeste sectoren. In totaal komt ongeveer 80% van de economische activiteiten in de hoofdstad in aanmerking voor subsidies. De twee grootste uitzonderingen zijn het onderwijs en de vastgoedsector.

Om een subsidie te kunnen ontvangen, moet het investeringsproject ten minste 10.000 euro bedragen voor een beginnende ondernemer en minstens 15.000 euro in de andere gevallen, naargelang de grootte van het bedrijf. De investering moet bovendien bestemd zijn om een bestaande activiteit verder te ontwikkelen of te verbeteren. Een activiteit eenvoudigweg vervangen door een andere is niet toegestaan.

De subsidie kan oplopen tot 30% van het investeringsbedrag, met een gemiddelde van 12,5%. Het subsidieniveau hangt af van een reeks criteria, zoals starter zijn of het aantal werknemers met meer dan 30% verhogen.

In de loop van 2024 zal de hervorming van de steunmaatregelen de premies voor duurzame projecten en projecten in het kader van de circulaire economie nog verder versterken.

Ook in Brussel moet u de aanvraag indienen voor u een definitieve verbintenis aangaat. Investeringen waarvoor u al een offerte hebt ondertekend, kunnen dus niet meer worden gesubsidieerd.

En ook hier kunt u rekenen op de begeleiding door onze experten tijdens elke stap van het proces.

Experts uit 16 steden gaven op het Sustainable Future Forum hun visie. In Brussel sprak Virginie Frémat, Senior Partner bij CMS Law Tax, gespecialiseerd in ESG en verantwoordelijkheid van bedrijven.

ESG-factoren zijn in korte tijd uitgegroeid van een nichekwestie tot een strategische prioriteit op bestuursniveau in alle sectoren en rechtsgebieden.

ESG-implementatie en -rapportering is niet langer iets wat bedrijven doen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen – ze zijn er nu wettelijk toe verplicht.

Van financiële instellingen tot energiebedrijven, technologie-start-ups, kmo’s en beursgenoteerde bedrijven – alle bedrijven moeten dringend focussen op ESG.

Hoewel de impact van de ESG-reglementering onbetwistbaar is, biedt de huidige en toekomstige bedrijfs- en beleggingsomgeving nieuwe kansen. De bestaande en toekomstige ESG-reglementering gaat over het integreren van mens en planeet in de langetermijnstrategie van bedrijven. Die ontwikkeling creëert kansen voor bedrijven om meer te doen voor mens en planeet en tegelijk meer waarde te creëren voor beleggers. 

Veranderend concurrentielandschap

Niet alleen overheden worden steeds veeleisender op het gebied van ESG, ook aandeelhouders en organisaties uit het middenveld laten hun stem horen. Denk maar aan de Stichting Urgenda, die de Nederlandse staat voor de rechter sleepte met de eis dat de overheid meer zou doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en gelijk kreeg. Of de Belgische Klimaatzaak de overheid kan dwingen om actie te ondernemen op het gebied van klimaatverandering ligt momenteel voor bij het Hof van Beroep.

Het aandringen tot meer concrete, meetbare en afdwingbare ESG-initiatieven vanwege bedrijven komt van drie kanten: 

• activisme van stakeholders
• Europese richtlijnen
• nationale wetgeving

Sustainable Finance Action Plan

In maart 2018 lanceerde de Europese Commissie het actieplan voor een duurzaam financiewezen. Dat heeft tot doel:

1. kapitaalstromen te sturen richting duurzame beleggingen voor inclusieve groei
2. financiële risico’s in verband met klimaatverandering en sociale kwesties te beheren
3. transparantie en langetermijndenken in het financiewezen te bevorderen

De belangrijkste kenmerken zijn één enkel EU-classificatiesysteem (taxonomie), de verantwoordelijkheden van beleggers, benchmarks gericht op CO2-vermindering en betere duurzaamheidsrichtsnoeren, allemaal ter bevordering van een duurzamere financiële toekomst.

Richtlijn inzake niet-financiële rapportering

Om de overgang naar een duurzamere economie te ondersteunen, heeft het Europees Parlement eind 2022 de richtlijn inzake duurzaamheidsrapportering door ondernemingen (Corporate Sustainability Reporting Directive, CSRD) goedgekeurd. Dat is een uitbreiding van de richtlijn tot bekendmaking van niet-financiële informatie (Non-Financial Reporting Directive, NFRD), zowel wat betreft het aantal bedrijven dat aan de normen moet voldoen als voor het aantal thema’s waarover ze moeten rapporteren.

De NFRD is op 5 januari 2023 in werking getreden en zal uiteindelijk gelden voor ca. 50.000 bedrijven. Naast de financiële rapportering waartoe bedrijven verplicht zijn, zullen ze voortaan ook over duurzaamheid moeten rapporteren. De grootste bedrijven moeten daar als eerste mee beginnen, de kleinere volgen later. In België zijn de betreffende vereisten opgenomen in de wet van 3 september 2017, die nu deel uitmaakt van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen.

Taxonomieverordening

De Taxonomieverordening van de EU introduceert een classificatiesysteem voor milieuduurzame economische activiteiten. Artikel 8 van de verordening legt bekendmakingsvereisten op aan bedrijven die onderworpen zijn aan de NFRD. Bedrijven worden zo verplicht informatie te verstrekken over de mate waarin ze milieuduurzame activiteiten ontplooien en over bepaalde kritieke prestatie-indicatoren.

Richtlijn duurzaamheidsrapportering door ondernemingen (CSRD)

Bedrijven die onderworpen zijn aan de CSRD moeten niet-financiële informatie opnemen in hun jaarlijkse managementverslagen, met betrekking tot milieu-, sociale, mensenrechten-, anticorruptie-, antiomkopings- en diversiteitskwesties. De CSRD legt ook een beknopte beschrijving op van het businessmodel, het beleidskader, de prestaties, de belangrijkste risico’s en de niet-financiële prestatie-indicatoren van het bedrijf.

De duurzaamheidsrapportering moet gebeuren volgens de verplichte EU-normen, waarvan de eerste reeks werd gepubliceerd op 30 juni 2023; een tweede reeks inzake aanvullende en sectorspecifieke informatie komt er tegen 30 juni 2024. Bij de rapportering moet worden gewerkt met het dubbele-materialiteitsbeginsel, wat inhoudt dat er moet worden gekeken naar de impact van duurzaamheid op de bedrijven en vice versa.

De CSRD benadrukt het belang van de waardeketen, strategie, belangen van stakeholders, implementatie van duurzaamheidsbeleid en de vooruitgang op het vlak van duurzaamheidsdoelstellingen.

De richtlijn vereist bekendmaking van zorgvuldigheidsprocessen, negatieve effecten in de hele waardeketen, de maatregelen om die effecten te beperken, materiële duurzaamheidsrisico’s en relevante indicatoren.

De CSRD komt met uitvoerige rapporteringsvereisten voor grote organisaties van openbaar belang, die gedetailleerde en transparante informatie moeten verstrekken over hun duurzaamheidspraktijken en -effecten.

Corporate Due Diligence-richtlijn (CSDD)

De richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid is van toepassing op grote EU- en niet-EU-bedrijven. Ze vereist dat de bedrijven passende zorgvuldigheid betrachten en optreden wanneer ze problemen vaststellen. Er zijn sancties voor niet-naleving. De nieuwe burgerlijke-aansprakelijkheidsregeling maakt het voor personen die schade ondervinden doordat een onderneming de regels niet naleeft mogelijk om rechtstreeks een vordering in te stellen.

Voor vennootschappen opgericht naar het recht van een EU-lidstaat is de CSDD van toepassing op vennootschappen met gemiddeld meer dan 500 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 150 miljoen euro in het afgelopen boekjaar. Of op vennootschappen met gemiddeld meer dan 250 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 40 miljoen euro in het afgelopen boekjaar, waarbij minstens 50% van die omzet gerealiseerd werd in sectoren die als sectoren met hoog risico worden bestempeld. Sectoren met hoog risico zijn sectoren die te maken hebben met de productie van textiel, leder, landbouwproducten, voeding, mineralen en aanverwante handel.

Daarnaast introduceert de CSDD maatregelen van toepassing op kmo’s die betrokken zijn bij de waardeketens van de betrokken ondernemingen, waarbij rekening wordt gehouden met de indirecte impact op die kmo’s.

Ik heb een kmo. Wat moet ik doen?

Niet-beursgenoteerde kmo’s vallen buiten het toepassingsgebied van de CSDD en vallen dus niet rechtstreeks onder de bepalingen ervan. Beursgenoteerde kmo’s met effecten op een EU-gereglementeerde markt (met uitzondering van micro-ondernemingen) vallen echter wel binnen het toepassingsgebied van de CSDD. Zij kunnen tot 2028 gebruikmaken van een opt-out. Daarnaast wordt gewerkt aan een specifieke reeks EU-normen voor duurzaamheidsrapportering op maat van kmo’s, waar niet-beursgenoteerde kmo’s zich op vrijwillige basis aan kunnen houden.

Het is belangrijk om te weten dat kmo’s die niet rechtstreeks onder de CSDD vallen er toch mee te maken kunnen krijgen doordat ze deel uitmaken van de waardeketens van grotere bedrijven. Zowel de EU-lidstaten als de bedrijven die onder de CSDD vallen, zijn verplicht om kmo’s in die waardeketens te ondersteunen.

Ik ben bestuurder. Wat betekent dit voor mij?

De CSDD heeft niet te onderschatten gevolgen voor bestuurders van de bedrijven die eronder vallen. Bestuurders hebben een fiduciaire plicht om het succes van hun bedrijf te stimuleren, maar lopen ook tegen risico’s aan zoals strafrechtelijke en burgerlijke aansprakelijkheid en straffen. Dat geldt in het bijzonder voor beursgenoteerde bedrijven. Daarnaast kan de aandacht rond ESG en duurzaamheidskwesties aanleiding geven tot reputatieschade. De CSDD verhoogt ook de regelgevingslast voor bedrijven, zowel qua tijd als qua kosten. Bovendien is negatieve impact op de aandelenkoersen en de kosten voor verzekeringspremies van bestuurders en kaderleden mogelijk. Over artikels 25 en 26 van de CSDD, die betrekking hebben op de plichten van bestuurders van EU-bedrijven, wordt nog steeds gediscussieerd, met mogelijk verdere verduidelijkingen.