Internationale markten veroveren is een onmisbare groeihefboom voor bedrijven. Zo'n project kan verschillende vormen aannemen of verschillende trajecten volgen: van e-commerce tot fusies en overnames.

Internationale uitbreiding kan een belangrijke groeifactor zijn voor uw bedrijf en een onmiskenbare bron van opportuniteiten. Zowel op commercieel vlak als op het vlak van innovatie of veerkracht. Na een complete check-up van uw huidige situatie, volgt een onvermijdelijke vraag: welke strategie past u toe om uw project te realiseren? Er bestaat uiteraard geen toverformule of uitgestippelde weg: in werkelijkheid hanteert u vaak een brede aanpak gebaseerd op verschillende strategieën. Toch zien we wel degelijk een aantal grote lijnen. En elk daarvan heeft zijn eigen troeven en beperkingen. Wat u ook beslist, uw keuze moet passen in een globale denkoefening en in lijn liggen met de huidige situatie en de toekomst van uw bedrijf. Het doel? Uw slaagkansen verhogen en de risico's zo goed mogelijk onder controle houden.

1. Rechtstreekse en onrechtstreekse export

Dit is uiteraard een van de meest toegepaste strategieën om buitenlandse markten te veroveren. U kunt uw producten in het buitenland verkopen via een of meerdere kanalen:

• E-commerce: E-commerce is een snelle en toegankelijke oplossing om met beperkte middelen toch 'ver' te geraken. De verkoop via het internet kende de voorbije jaren een zeer sterke groei, maar heeft een niet te verwaarlozen impact op de logistieke werklast. Denk hierbij niet alleen na over technologie en conformiteit, maar ook over het commerciële aspect. U bent immers ver verwijderd van de doelmarkt en krijgt te maken met concurrenten van overal ter wereld ... Het internet kent geen grenzen en dat is zowel een troef als een obstakel.

• Een lokale tussenpersoon: Een gok zonder al te grote risico's, omdat u een beroep doet op de kracht van de lokale verkoop: uw tussenpersoon bezorgt u de bestellingen van het cliënteel ter plaatse en u maakt ze over. Het enige wat u nog moet doen, is bepalen hoe u uw producten gaat verdelen. Hierbij is het belangrijk dat u uw kennis van de buitenlandse markt ten volle benut. Denk bijvoorbeeld aan de consumptiegewoonten en de verwachtingen van de consument. Hoewel deze aanpak geen grote investeringen vereist (betalingen op commissie), is ze toch niet helemaal zonder risico. Het succes van uw project ligt helemaal in handen van uw lokale contactpersoon ... U bent dus sterk afhankelijk van de betrouwbaarheid van die partner.
• Commerciële distributie: Een gelijkaardige aanpak om de internationale markt te veroveren. Deze strategie is vrij snel toe te passen en is het resultaat van een samenwerking met onafhankelijke distributeurs die gevestigd zijn in uw doelgebied. Zij kopen de goederen aan om ze vervolgens te verkopen. Zo laten ze u mee profiteren van hun expertise en netwerk. In tegenstelling tot de tussenpersoon neemt deze verdeler u een aantal taken uit handen (facturatie, inning, marketingkosten of importkosten). De juiste partners kiezen en de modaliteiten van het contract bepalen is dan weer geen sinecure! Het succes van uw project hangt daar immers van af ...
• Overdracht van octrooien of technologie: Dit is een manier om niet uw producten maar wel uw knowhow of technologie te laten renderen. Deze overdracht van competenties geeft een buitenlandse entiteit het recht om uw methodes of innovatie te gebruiken binnen het kader van een vooraf opgesteld contract (geografisch gebied, duur enz.). Een mogelijkheid om internationaal te gaan dus waarbij u de productie, de verkoop en de distributie 'uitbesteedt'. Het opstellen van het contract is een van de struikelblokken van deze aanpak.

2. Lokale vestiging

Een ander model om te internationaliseren is uw bedrijf vestigen in het buitenland. Dat betekent dat u ook echt lokaal gaat: u vestigt uw volledige waardeketen in een ander land of u gaat er uw producten zelf produceren, verdelen of verkopen. Deze geografische toenadering vergt noodzakelijkerwijs grotere investeringen, maar biedt u uiteraard ook meer slagkracht. Deze aanpak is bovendien een manier om uw veerkracht te versterken: zowel de financiële en commerciële risico's als de druk op uw waardeketen worden verdeeld over verschillende gebieden. In de loop der jaren werd bovendien een versoepelde aanpak ingevoerd, zodat bedrijven zich flexibeler kunnen bewegen in functie van de internationale context. Ook hier zijn verschillende opties mogelijk:

• Dochterbedrijf of filiaal: In beide gevallen gaat het om een stevige en duurzame verankering op de lokale markt. Het project vereist echter wel een stevige basis en een visie op lange termijn. Bovendien moet u goed nadenken over het juridische statuut: kiest u voor een dochterbedrijf of voor een filiaal? Houd bij die beslissing dan ook rekening met verschillende factoren: de graad van autonomie, de gewenste mate van decentralisatie of overleg, de juridische en fiscale gevolgen, al dan niet lokale productie (om te profiteren van goedkopere grondstoffen bijvoorbeeld), de financiële middelen die u kunt vrijmaken enz. Hoe dan ook, een perfecte hefboom voor de toepassing van de bekende formule 'think globally, act locally'.
• Internationale joint venture: Dit principe steunt op het creëren van synergieën. Uw bedrijf sluit zich aan bij een bedrijf dat al lokaal aanwezig is en beide bedrijven vullen elkaar aan. Elk bedrijf profiteert daarbij van de troeven van de andere en tegelijk delen ze de risico's, de controle en de gemeenschappelijke kosten van de activiteit. Zo'n joint venture of samenwerkingsverband vereist vaak een juridische structuur op maat. U begrijpt het al: een joint venture is geen eenvoudig huwelijk. Het is dan ook cruciaal dat u de juiste partner vindt en met die partner tot een akkoord komt over de inbreng en verantwoordelijkheden van elke partij.
• Fusie of overname: Deze groeistrategie biedt een aantal voordelen. De grootste troef? Een fusie of overname is een methode om uw bedrijf te consolideren en te diversifiëren. Bovendien is het een 'snelle' manier om een nieuwe markt te veroveren door in te spelen op de concurrentievoordelen van het lokale bedrijf (op technologisch, commercieel enz. vlak). Een dergelijk project houdt uiteraard niet alleen potentiële voordelen maar ook risico's in. Zo kunt u bijvoorbeeld een verkeerde inschatting maken van de bronnen van de waardecreatie of de risico's, of hebt u moeilijkheden om u te integreren.

Zoals u ziet, hangt het succes van uw internationale project af van een groot aantal factoren. En in de eerste plaats van uw eigen strategische keuzes en van uw capaciteit om een duidelijke visie te ontwikkelen over wat u precies wilt bereiken. Van de uitbouw van een commercieel partnernetwerk tot een duurzame lokale verankering: tal van opties die niet alleen een grondige denkoefening maar ook een professionele begeleiding verdienen.

De periode na de crisis wordt nu voorbereid. Al aan groei buiten onze grenzen gedacht? Een levensbelangrijke hefboom om uw mogelijkheden uit te breiden. Een uitdaging van formaat die u wel veel kan opleveren!

Internationalisering is meer dan ooit een bron van opportuniteiten voor bedrijven. En dat kan in al zijn vormen: van export en de oprichting van dochterbedrijven tot de overname van een buitenlands bedrijf. En zo'n uitbreiding hoeft niet alleen voor multinationals te zijn: ook kmo's zijn in staat om die uitdaging aan te gaan. Zeker de export! Het heeft geen belang of u deze strategische beslissing neemt om interne bedrijfsredenen (commercieel of financieel) of in het kader van de algemene situatie. Ze biedt u in elk geval heel wat voordelen, en met name op de lange termijn.

De globalisering maakte de concurrentie harder dan ooit, maar ze biedt uw bedrijf ook heel wat meer opportuniteiten en kan u helpen om uw horizon te verruimen. Ver gelegen markten zijn dichterbij dan ooit. De wereldwijde crisis en onstabiliteit maken die uitdaging echter een stuk complexer ... Maar paradoxaal genoeg wordt het veroveren van nieuwe markten daardoor een nog grotere prioriteit. Een noodzakelijke hefboom om uw veerkracht te versterken en de risico's die zwaar doorwegen op uw activiteit, te herverdelen.

Dit zijn de zes grote troeven om internationaal te gaan:

1. Geef uw omzet een boost

   Exporteren is vanzelfsprekend een uitstekende hefboom om uw inkomstenbronnen te verhogen. Door nieuwe klanten te veroveren, gaat uw bedrijfsresultaat de hoogte in, omdat u uw afzetgebied hebt uitgebreid. Voor de Belgische bedrijven een echte noodzaak, omdat zij te maken krijgen met een beperkte binnenlandse markt.

2. 'Omzeil' de nationale concurrentie

   Groeikansen liggen steeds moeilijker voor het grijpen op de binnenlandse markt. De concurrentie wordt harder en verplicht kmo's om het elders te gaan zoeken. Een verzadigde of stagnerende markt zorgt ervoor dat de prijs die u betaalt om te blijven, te hoog wordt. Met andere woorden, exporteren kan een uitstekende oplossing zijn voor uw bedrijf. Een ideale manier om minder concurrerende markten te verkennen en te profiteren van sterke en duurzame concurrentievoordelen. Exporteren is bovendien een mooie kans om lokaal (opnieuw) marktleider te worden dankzij uw unieke en kwalitatieve waardevoorstel op dit nieuwe grondgebied. Zo profiteert u onder meer van andere commerciële trends of van mogelijkheden om uw product sneller op de markt te brengen.

3. Versterk uw veerkracht

   Of anders gezegd: beperk uw risico's. En terecht, want door nieuwe klanten te veroveren, bent u niet alleen minder afhankelijk van één enkele markt, maar kunt u ook bijkomende partners en leveranciers vinden. Elke regio heeft immers zijn eigen verwachtingen, maar ook zijn eigen risico's of economische cycli. Buiten onze landsgrenzen gaan, is dus een uitstekende manier om uw activiteitenportefeuille in evenwicht te brengen en zo uw potentiële risico's te 'diversifiëren', zowel op commercieel en logistiek vlak als op het vlak van de productie.

4. Optimaliseer uw productieapparaat en ... uw kostenstructuur

   Wie aan internationale expansie denkt, denkt ook aan een grotere markt. Dat kan betekenen dat u uw productie moet maximaliseren en in bepaalde gevallen ook de levenscyclus van uw producten moet verlengen. Exporteren betekent dus vaak ook substantiële schaalvoordelen. Uw aanwezigheid in het buitenland geeft u ook toegang tot mogelijk goedkopere hulpbronnen ... Misschien kunt u uw kosten dus verlagen en op grotere marges mikken.

5. Stimuleer interne innovatie

   De internationalisering is ook een motor voor de creativiteit van uw bedrijf. Met de uitdagingen waar we vandaag voor staan – zowel op ecologisch als op economisch vlak – wordt de innovatiecapaciteit van kapitaal belang. Uw buitenlandse avontuur zorgt voor een frisse wind en een nieuwe dynamiek binnen uw bedrijf: een ideale gelegenheid om uw troepen opnieuw te mobiliseren en te motiveren om zichzelf te overstijgen. Die uitdaging is echter ook een mooie kans om uw bedrijf grondig heruit te vinden. Van het businessmodel en de interne procedures tot zelfs de bedrijfscultuur.

6. Vergroot uw zichtbaarheid

   Nieuwe markten veroveren heeft uiteraard ook een impact op de uitstraling van uw bedrijf en de perceptie van uw bestaande klanten. En dat stelt de partners gerust, versterkt uw expertise en zorgt voor meer naamsbekendheid. U krijgt een nieuw imago en een betere visibiliteit, zowel in eigen land als op de nieuwe markten. Zorg er wel voor dat uw communicatiestrategie volgt. Onderstreep dus niet alleen dat uw bedrijf in staat is om zichzelf opnieuw uit te vinden en over een uniek vakmanschap beschikt, maar leg ook het verband met de huidige uitdagingen.

De troeven van internationalisering kunnen we niet meer ontkennen. Maar is uw bedrijf er klaar voor? Een grondige check-up om de slaagkansen van uw project te meten, is dan ook een must voor u de grens over gaat.

Het is niet omdat uw bedrijf het goed doet in ons land, dat u zich zomaar zonder nadenken op de exportmarkt kunt storten. Een internationale doorbraak is een belangrijke strategische (en noodzakelijke) keuze die een grondige voorbereiding vereist. De eerste stap? Een gedetailleerde stand van zaken over uw bedrijf. Want zo kunt u:

1. uw sterke punten en succesfactoren onderstrepen: een specifieke competentie, uw vakmanschap, uw merkimago enz.;
2. uw zwakke punten achterhalen: zowel interne (slechte kennis van de doelmarkt, nood aan financiering enz.) als externe factoren;
3. uw structuur voorbereiden op de 'nieuwe' vraag: op het vlak van human resources en op financieel, organisatorisch, juridisch of commercieel vlak;
4. uw draaiboek opstellen: de nodige veranderingen doorvoeren, uw troeven maximaal inzetten en de juiste oplossingen vinden voor uw zwakke plekken.

Een complete toolkit

Zo'n check-up is geen marktonderzoek in de letterlijke betekenis van het woord. Hoewel sommige elementen elkaar uiteindelijk wel zullen overlappen of aanvullen. De check-up moet u immers ook in staat stellen om inzicht te krijgen in de bestaande opportuniteiten (concurrentievoordeel, commerciële trends enz.) én bedreigingen (veranderingen in de wetgeving, grote concurrentie enz.). Om dat te doen, moet u uw buitenlandse doelgroep met de nodige afstand kunnen bekijken.

Hiervoor bestaan tal van tools. Denk bijvoorbeeld aan de SWOT-analyse, het vijfkrachtenmodel van Porter, de matrix van Boston Consulting Group of de PESTEL-analyse om de invloed van macro-omgevingsfactoren te meten. Gebruik die tools dus gerust, maar denk ook aan het belang van een stap-voor-stapbegeleiding. 

Een broodnodige zelfanalyse

Vestig uw aandacht op verschillende elementen. Om tot een relevante check-up te komen, moet u bovendien een antwoord vinden op een reeks cruciale vragen:

1. Stel uw 'identiteitskaart' op

   Werp een heldere blik op uw organisatie. Wat zijn uw waarden, cultuur, referenties, imago enz.? Hoe wordt u door anderen gezien? Is uw positionering afgestemd op uw identiteit? Via deze vragen krijgt u ook inzicht in het waarom van uw successen en mislukkingen op de internationale markt. Een interessant gegeven om de positieve punten te herhalen en te leren uit uw fouten. 

2. Analyseer uw plaats op de binnenlandse markt  Maak de balans op van uw commerciële positie. Onderzoek de evolutie van uw recente resultaten en uw gewicht in uw segment (marktaandeel, concurrentie, mate van afhankelijkheid enz.). Ga na in welk stadium uw producten en diensten zich bevinden (lancering, groei, saturatie of terugval). Vervolgens kunt u zich buigen over de vooruitzichten en de toekomst van uw markt: hoe zal die evolueren? Een zeer belangrijke vraag nu de uitdagingen van de duurzame transitie heel wat sectoren ingrijpend dreigen te veranderen.

3. Beoordeel uw producten en diensten Elk land heeft zijn eigen specifieke verplichtingen en normen. Vraag u dus af of uw producten en diensten 'conform' zijn, zowel op commercieel als op wetgevend vlak. Misschien moet u uw producten of diensten aanpassen? Of misschien moet uw productie of leveringswijze veranderen (bijvoorbeeld om de koudeketen te respecteren en redelijke levertermijnen te garanderen)? Met andere woorden: bent u commercieel gezien klaar voor de stap?

4. Leg uw capaciteiten bloot
   Als u buitenlandse markten wil gaan veroveren, moet u dat groeitempo ook op operationeel vlak aankunnen. Kunt u uw productiecapaciteit verhogen of aanpassen aan de nieuwe vraag? Bent u daar klaar voor op het vlak van bevoorrading en logistiek? Denk daarbij ook na over de betrouwbaarheid van uw partners en leveranciers. En vergeet niet dat uw voorraden groter zullen worden en u ook daar over garanties moet beschikken.

5. Neem uw financiële situatie onder de loep
   Internationaal gaan betekent een grote investering voor uw bedrijf. Neem uw financiën dus grondig onder de loep en ga na of u over voldoende middelen beschikt om het project tot een goed einde te brengen. Die middelen hebt u bijvoorbeeld nodig om lokaal commerciële initiatieven te lanceren (in afwachting van de eerste inkomsten), uw bedrijf op de nodige vlakken te 'transformeren', uw activiteit in eigen land te ondersteunen of extra personeel aan te werven.

6. Maak een analyse op het vlak van human resourcesOm te exporteren hebt u gekwalificeerd en bekwaam personeel nodig (productie, commerciële teams, communicatie, dienst na verkoop, R&D enz.). Misschien moet u dus personeelsleden opleiden of nieuw talent met internationale ervaring aanwerven. Hoewel de stap naar het buitenland voor uw medewerkers een extra motivatie kan betekenen, zal het van hen ook bijkomende inspanningen vergen. Verlies dus ook de 'menselijke' factor niet uit het oog!

Met deze complete audit van uw structuur hebt u alles in handen om de juiste keuzes te maken. Hebt u de commerciële troeven, de menselijke en financiële middelen, de operationele capaciteiten én de nodige ervaring om de stap te zetten? Hebt u nog wat extra begeleiding nodig om bepaalde parameters bij te stellen? Of stelt u het startschot nog even uit om de juiste oplossingen te vinden voor enkele zwakke plekken? Zodra u er klaar voor bent, kan het avontuur beginnen!

Is technologie een troef voor bedrijven om gemakkelijker naar een duurzamere mobiliteit te gaan? Philippe Kahn, Mobility Solutions Expert, geeft antwoord.

Onze samenleving ondergaat een duurzame transitie. Om daaraan bij te dragen moeten bedrijven hun mobiliteit heroverwegen. Sinds 1 juli 2023 voelen we de eerste gevolgen van het uitdoven van de fiscale aftrekbaarheid van bedrijfsvoertuigen met een verbrandingsmotor tegen 2026. Tegelijk maakt het federale mobiliteitsbudget deze (r)evolutie een pak concreter en werkbaarder. Eén ding is zeker: technologische tools, vooral applicaties, spelen een sleutelrol. Philippe Kahn, Mobility Solutions Expert bij Arval BNP Paribas Group, legt uit waarom.

1 juli 2023: een sleutelmoment

"In de weken na het scharniermoment van 1 juli 2023 zagen we de behoeften van onze professionele klanten al veranderen", legt Philippe Kahn uit. "Sommige bedrijven hadden al concrete stappen gezet naar een duurzame transitie. Maar in heel wat bedrijven rijzen nu pas veel concrete vragen en bezorgdheden van medewerkers die beantwoord moeten worden. Hoe kan ik een elektrische auto gebruiken als ik in de stad woon en er geen oplaadpunten beschikbaar zijn? Heb ik zin om elke twee dagen op zoek te gaan naar een betrouwbare plek om op te laden? En ben ik bereid om mijn mobiliteit fundamenteel te herzien? Voor werkgevers is het een prioriteit om op al die vragen een bevredigend antwoord te geven.”

Naast het beheer van een elektrische bedrijfswagen van a tot z, inclusief opladen, beginnen almaar meer ondernemingen hun globale mobiliteitsbeleid te herzien. Ze analyseren alle bestaande alternatieven, met name de multimodale. “En dat is uitstekend nieuws”, gaat Philippe Kahn verder. “Want het is een verplichte passage voor hun toekomst. Ik denk dat de vraag naar zo’n oplossingen steeds groter zal worden. Om daar vlot op in te spelen, zijn technologie en vooral apps een belangrijke troef."

Anticiperen om beter te dienen

Ondernemingen beginnen er meer en meer over na te denken, maar voor Arval BNP Paribas Fortis en Philippe Kahn is het al jaren een prioriteit. "We anticiperen al meer dan vijf jaar op de veranderingen die aan de gang zijn, met als doel een veel bredere mobiliteitsvisie en expertise te hebben dan alleen leasing. Vandaag hebben we trouwens een volledige afdeling die zich daar uitsluitend mee bezighoudt. Dankzij die expertise kunnen we tegemoetkomen aan en zelfs vooruitlopen op de behoeften van bedrijven. Die zitten vaak met vragen en voelen zich soms wat verloren in deze mobiliteitsrevolutie."

Een vereenvoudigde en vlottere ervaring dankzij technologie

Maar waarom en hoe speelt technologie een belangrijke rol in deze transitie naar een duurzamere mobiliteit van bedrijven? "Het maakt de ervaring van deze nieuwe mobiliteit eenvoudiger en gebruiksvriendelijker. De laatste marktontwikkelingen liggen in die lijn", antwoordt Philippe Kahn. "Dat geldt ook voor de nieuwe mobiliteitsapps die we onze zakelijke klanten voortaan aanbieden. Voor werkgevers vergemakkelijken ze het beheer van het mobiliteitsbudget dat de federale overheid invoerde. Dit budget met zijn drie pijlers is cruciaal om de mobiliteit te herdenken. Maar tegelijk hoort daar een zekere reglementaire complexiteit bij. Net om daarop in te spelen zijn we vijf jaar geleden al begonnen met de ontwikkeling van een hele reeks technologische tools die het beheer van het mobiliteitsbudget vergemakkelijken. Bijvoorbeeld om onze klanten in staat te stellen heel eenvoudig de gecombineerde keuze voor een elektrische wagen en een fiets te beheren binnen dat budget. Vanuit die innovatielogica, die gericht is op een aangename gebruikerservaring, integreren onze apps heel concreet alle facetten van de nieuwe professionele mobiliteit, toegankelijk via een smartphone. Gebruik van openbaar vervoer, deelmobiliteit, taxi's en zelfs parking, ook al behoort dat niet tot het mobiliteitsbudget: alles is op één plaats terug te vinden.”

Dit vergemakkelijkt ook het beheer van transacties. “Mobiliteitsaankopen voor een klein bedrag, zoals een busticket, worden onmiddellijk verrekend en gevalideerd. Er is geen manuele controle meer nodig. Volgens die logica moet er niets voorgeschoten of terugbetaald worden ... en hoeven dus ook geen tickets en andere aankoopbewijzen bewaard of beheerd te worden. Kortom: onze apps vereenvoudigen het mobiliteitsbudget door alle componenten op een gebruiksvriendelijke manier aan te reiken: auto, fiets, scooter, multimodaliteit, openbaar vervoer, gedeelde mobiliteit ..."

Technologie als strategische accelerator

Het innovatietraject dat Arval België uitstippelt, illustreert perfect waarom technologie een belangrijke accelerator is om nieuwe mobiliteitsstrategieën te implementeren. En uiteraard zal wat vandaag bestaat snel evolueren naar een steeds rijkere gebruikerservaring. Philippe Kahn: "Er bestaan al heel wat innoverende tools. Maar we moeten rekening houden met de Belgische complexiteit. Een van de uitdagingen is om alle betrokken actoren onder dezelfde koepel samen te brengen en het resultaat van die samenwerking in eenzelfde 'magische' app te gieten. Wat vandaag in België bestaat, heeft nog vaak een lokale draagwijdte. Zo’n beperking bestaat bijvoorbeeld niet in Nederland dankzij de OV-kaart. Ook de stedenbouwkundige realiteit van ons land is een uitdaging. Want de invoering van mobiliteitshubs buiten de grote stedelijke centra waar alle verplaatsingsmiddelen toegankelijk zijn, is niet zo gemakkelijk."

Eén ding staat vast: de transitie naar een nieuwe bedrijfsmobiliteit staat op de rails. En de nieuwe Arval Mobility App is een waardevolle tool voor onze bedrijven. "Technologische innovatie maakt het mogelijk om de reglementaire complexiteit voor werkgevers te verminderen en multimodaliteit concreet en gebruiksvriendelijk te maken voor hun werknemers", besluit Philippe Kahn.

Arval Belgium nv, Ikaroslaan 99, 1930 Zaventem – RPR Brussel – BTW BE 0436.781.102, nevenverzekeringstussenpersoon geregistreerd bij de FSMA onder het nummer 047238 A. Onder voorbehoud van aanvaarding van uw aanvraag.

Arval Belgium N.V. is een dochtermaatschappij van BNP Paribas Fortis N.V.

Eind mei brachten BNP Paribas Fortis en de Universiteit Antwerpen een groep experts samen om de vele uitdagingen rond de decarbonisatie van de maritieme transportsector te bespreken. Wat moet je onthouden?

De leerstoel BNP Paribas Fortis Transport, Logistiek en Havens werd twaalf jaar geleden opgericht en is verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Hij voert uitgebreid onderzoek naar concrete en innoverende manieren om een steeds veerkrachtiger – en duurzamer – maritiem ecosysteem te creëren.

Na het succes van de eerste twee grote evenementen in 2017 en 2019 besliste de leerstoel om dit jaar opnieuw een samenkomst te organiseren. Zo kwamen op 25 mei 2023 een reeks specialisten en actoren uit de haven- en maritieme sector samen in de gebouwen van BNP Paribas Fortis in Antwerpen. Daar bespraken ze de impact van decarbonisatie op het maritieme ecosysteem.

Dit zijn hun voornaamste conclusies ...

1 – We moeten een versnelling hoger schakelen

Maritiem transport is momenteel de meest koolstofzuinige vorm van commercieel vervoer, op basis van de CO₂-uitstoot per ton en per kilometer. Maar het kan beter.

Tot dusver gaven de spelers in de sector de voorkeur aan snelle winsten. Bijvoorbeeld door de schroeven van schepen te wijzigen en hun snelheid aan te passen. Maar op 25 mei kwamen de experts overeen dat het nu tijd is om te experimenteren met nieuwe brandstoffen en technologieën en te evolueren naar (bijna) emissievrije brandstoffen. Het tempo van de verandering versnelt, maar er is nog geen mirakeloplossing. De kosten (en risico's) zijn enorm.

2 – Eén en slechts één internationale regelgeving graag!

Het reglementaire kader is complex en evolueert voortdurend.

Tegen 2030 verbindt de International Maritime Organization (IMO), die afhankelijk is van de VN, zich ertoe de koolstofproductie van alle schepen met 40% te verminderen ten opzichte van 2008. En met 70% tegen 2050.

De Europese Unie verbindt zich ertoe om de uitstoot van broeikasgassen in het maritiem vervoer tegen 2030 met minstens 55% te verminderen, in vergelijking met 1990. Tegen 2024 zal een emissiehandelssysteem (ETS) van toepassing zijn op alle schepen van meer dan 5.000 bruto ton van en naar de havens van de EU.

Kortom: de dingen bewegen in de goede richting. Maar volgens de spelers in de sector zijn er heel wat regionale en supraregionale programma's die parallel blijven lopen. En dat brengt een administratieve en financiële overlast met zich mee.

Op 25 mei bereikten alle stakeholders een akkoord over twee punten: ten eerste is een uniek internationaal beleid noodzakelijk, aangezien het om een wereldwijde sector gaat. En ten tweede moeten spelers die de regels niet naleven, worden bestraft.

3 – De transitie naar koolstofneutraliteit 

De investering die nodig is voor de bouw van nieuwe, groenere schepen wordt geschat op 5.000 miljard dollar tegen 2050. De kosten voor de modernisering van de bestaande vloot zijn nog niet bekend, maar zullen niet min zijn ... Bovendien zal de investering om de haveninfrastructuur te vernieuwen gigantisch zijn.

4 – Grote onzekerheid over de beste brandstof en/of technologie

Wat wordt de brandstof of technologie van de toekomst? De meningen lopen uiteen.

Veel brandstofsoorten met een lage uitstoot zullen waarschijnlijk enige tijd naast elkaar blijven bestaan. Elektriciteit zal alleen worden gebruikt op kustschepen, veerboten en bepaalde trailers. Grote schepen zullen vloeibaar aardgas (LNG) of vloeibaar petroleumgas (LPG) gebruiken, of methanol, ammoniak en misschien zelfs biobrandstoffen.

Het transport over lange afstanden zal in eerste instantie afhangen van de zware brandstof, eventueel met koolstofafvang en -opslag. Waterstof heeft potentieel, maar de dichtheid, opslag en manipulatie ervan roepen vragen op. Ook wind, zonne-energie en kernenergie blijven niet achter.

Maar het echte probleem vandaag is dat als het aantal schepen dat met schonere brandstoffen kan werken, effectief toeneemt, die brandstoffen nog niet voldoende internationaal beschikbaar zijn. Het aanbod ligt met andere woorden beduidend lager dan de vraag.

5 – Banken spelen een sleutelrol

Banken spelen een sleutelrol in de financiering van de energietransitie. In 2019 hebben elf financiële instellingen – voornamelijk Europese instellingen, waaronder de groep BNP Paribas – de Poseidon-principes ingevoerd, die de overgang naar koolstofarme shipping ondersteunen. Dankzij dat wereldwijde kader kan de koolstofintensiteit van bankleningen voor de maritieme sector worden gemeten en is die voor iedereen bekend. Vandaag zijn er 24 ondertekenaars, waaronder Japanse financiële instellingen. En dat is goed nieuws.

Graag meer info?

De presentaties, video's en foto's van het evenement van 25 mei 2023 zijn beschikbaar op deze pagina.