Een haven is een ecosysteem op zich. Hoe laat de coronacrisis zich daar gelden? En op welke wijze helpt de bank de bedrijven daar?

Een haven is een ecosysteem op zich. Alles is er groter dan in het gemiddelde systeem: de volumes, de financiële transacties, de bedrijven, … Maar wat met de impact van de coronacrisis? We vroegen het aan twee experten van de bank: Guy Haesevoets en Danny De Lelie. 

In welke mate voelt de scheepvaart, en de haven, de invloed van de coronacrisis?

Guy Haesevoets (Corporate Coverage – Ports Practice): De lockdown in veel landen heeft in eerste instantie het aanbod van producten verminderd. Veel fabrieken lagen stil, de vraag naar goederen viel terug. Goederen worden wereldwijd voornamelijk vervoerd via containerschepen. De plotse vermindering van de volumes betekende dan ook dat de rederijen minder gingen varen, zodat heel wat schepen nu werkloos voor anker liggen. Dus minder laden en lossen, waardoor de haventerminals, en de dokwerkers, minder werk en inkomsten hebben.

Daarnaast moeten rederijen het hoofd bieden aan veel operationele problemen. In veel gevallen, bijvoorbeeld, kan de bemanning niet worden afgelost, en zit ze al 4 tot 6 maanden onafgebroken aan boord...

Danny De Lelie (Commercial Banking – BC Antwerpen Haven en Waasland): De havens zijn een kritische sector voor de economie. Bij de uitbraak van de coronacrisis is de haven van Antwerpen dan ook operationeel gebleven. Voorlopig is de impact op de actoren in de haven nog beperkt, maar het verleden leert dat in de logistieke sector die impact veelal met enige vertraging volgt. Vandaag kent de 'warehousing', de opslag en behandeling van goederen, in de Antwerpse haven een hogere bezettingsgraad van de magazijnen omdat er minder af- en aanvoer is. Dus meer inkomsten via verhuur, maar minder uit behandeling.

Vandaag zien we al moeilijkheden ontstaan omdat de facturatie vaak vertraging oploopt.  Nu er minder schepen varen kunnen expediteurs hun goederen minder snel bij hun klanten krijgen en krijgen ze hun facturen later betaald, vooral bij grotere corporates.

De crisis heeft dus ook invloed op de internationale handelstransacties?

Guy: In onze sterk geglobaliseerde wereld liggen de locaties van productie en consumptie voor veel goederen (fruit en groenten, wagens, elektrische toestellen, …) ver uit elkaar. Een wereldwijde daling van de vraag heeft dan ook een grote invloed op de internationale handel. Ze doet de inkomsten van de havenbedrijven sterk dalen, terwijl hun vaste kosten van de haveninfrastructuur (kranen, rollend materieel,…) blijven doorlopen. Voor bedrijven met een krappe cashpositie kan dat al snel leiden tot liquiditeitsproblemen. Tot vandaag valt die daling best nog wel mee, maar binnen een paar weken zal de trend wellicht meer voelbaar worden.

In welke mate kan de bank inspelen op de vragen en behoeften van de havenbedrijven?

Danny: Als bank doen we dat tijdens de huidige crisis vanuit diverse invalshoeken. Om te beginnen kunnen we een moratorium (kapitaaluitstel) op termijnkredieten toekennen. Zeker de logistieke bedrijven hebben vaak een belangrijke schuldgraad. Het moratorium biedt dan alvast financiële zuurstof voor de komende zes maand. Daarnaast kunnen bedrijven ook nog voor één jaar een extra krediet aanvragen dat in belangrijke mate onder staatswaarborg valt.

Ook de oplossingen via factoring (bevoorschotting van klanten en voorraden) en reverse factoring (bevoorschotting van leveranciers) kunnen interessant zijn om extra behoefte aan werkkapitaal te financieren. En ofschoon sommige van de grotere investeringsprojecten zijn uitgesteld omwille van de crisis, is er nog steeds de business as usual: we blijven rendabele en duurzame projecten onverminderd financieren.

Guy: Indien de crisis lang blijft duren, zullen veel bedrijven de opgelopen verliezen moeten opvangen met eigen middelen, wat hun solvabiliteit kan aantasten.  De internationale scheepvaart is per definitie een zeer volatiele sector, de meeste bedrijven hebben dan ook een buffer aan liquiditeiten om hen door de storm te loodsen. Maar na verloop van tijd zullen ze toch vers kapitaal nodig hebben, en dan kunnen wij hen adviseren om bijvoorbeeld hun kapitaalstructuur te verbeteren via de uitgifte van aandelen of obligatieleningen, het aantrekken van nieuwe investeerders,... Het is momenteel dan ook van groot belang dat we dicht bij onze bedrijven staan en hun behoeften, en de noden van de volledige maritieme supply chain, tijdig detecteren dankzij onze sectorkennis.

BNP Paribas Fortis en de havens

Leerstoel ‘Transport, Logistiek en Havens’ verlengd

Daarnaast coördineert  Ports Practice al sinds 2010 ook de leerstoel ‘Transport, Logistiek en Havens’ die de bank steunt aan de Universiteit van Antwerpen. Die leerstoel houdt de vinger aan de pols van de sector: de uitdagingen van de maritieme sector identificeren en de belangrijkste actoren binnen de havengemeenschap bij elkaar brengen om samen naar creatieve oplossingen te zoeken voor de lokale en wereldwijde uitdagingen van de haven van morgen.

Recent verlengde de bank haar samenwerking met een jaar, tot 30 september 2021. Commentarieerde Didier Beauvois, Hoofd BNP Paribas Fortis Corporate Banking, daarbij: “Via deze leerstoel zetten we schitterend onderzoek verder dat direct bruikbaar is voor de brede havengemeenschap. We verlengen deze samenwerking dan ook graag om academici, industrie, collega’s en klanten samen te brengen. Door een community te creëren en samenwerking te faciliteren, wakkeren we de innovatiezin aan en maken we bedrijven competitiever.“

Meer weten over deze leerstoel? Klik hier.

Maritiem transport is een uiterst belangrijke transportmodus voor internationale handel. Het is cruciaal dat de maritieme keten niet onnodig verstoord wordt, zoals door de coronacrisis.

Maritiem transport is een uiterst belangrijke transportmodus voor internationale handel. Het is cruciaal dat de maritieme keten niet onnodig verstoord wordt, zoals door de coronacrisis. Transporteconoom Christa Sys die ook verbonden is aan de Leerstoel BNP Paribas Fortis Transport, Logistiek en Havens, deelt graag haar visie.

‘Quarantaine’ heeft maritieme oorsprong

Iedereen praat vandaag over ‘quarantaine’. Weinigen weten dat dit woord regelrecht uit het maritiem transport komt. In de 14de eeuw lieten Italiaanse handelssteden schepen uit besmette streken (pest, cholera) veertig dagen (quaranta giorni) voor anker liggen in Italiaanse havens. Ook nu, tijdens de coronacrisis, kwamen cruiseschepen (Japan, Egypte, België…) in quarantaine te liggen. Daarnaast pasten sommige havenautoriteiten (bv. Singapore) strikte quarantainevoorschriften toe op alle schepen uit China, en willen sommige rederijen naar bepaalde landen (bv. Italië) niet meer varen.

Grotere impact dan de financiële crisis

Het is nu nog te vroeg om zicht te krijgen op de proporties van de economische impact van de coronacrisis. Duidelijk is wél dat deze crisis van een andere orde kan zijn dan de SARS-epidemie in 2003 en de financieel-economische crisis in 2008. In tegenstelling tot de financiële crisis heeft het coronavirus een impact op de aanbodzijde én de vraagzijde. Afhankelijk van de ontwrichting van de economie (bijvoorbeeld het aantal faillissementen) zal de economie terug aantrekken in 2021 (volgens IMF) of in 2023 (volgens de OESO).

Prof. Christa Sys: “Alles hangt af van het onder controle krijgen van het coronavirus. Lukt dit in het tweede kwartaal, dan volgt snel herstel, maar dat ziet er niet naar uit.”

Kopzorgen voor de maritieme sector

Er bestaat niet zoiets als ‘de’ maritieme sector. Het is een sector met verschillende deelmarkten, waarvan de grootste segmenten droge bulk (43%), liquide bulk (31%) en containervaart (13%) zijn. Onmiddellijk voelbaar voor de rederijen in alle deelmarkten zijn de operationele uitdagingen:

• Bemanning: uitstel van bemanningswissels;
• Vaarroutes: afname havenaanlopen;
• Scheepsonderhoud: rederijen verliezen geld aan schepen die vastliggen in afwachting van onderhoud;
• Scheepsbouw: er is vandaag geen mogelijkheid om werven te bezoeken;
• Scheepsafbouw: afname arbeidskrachten op de sloopmarkt.

Andere problemen zijn gelinkt aan de onzekere evolutie van de vrachtprijzen – de belangrijkste bron van inkomsten voor de rederijen – en de verminderde activiteit.

• Lage olieprijzen hebben de vraag naar (super)tankers voor ruwe olie op korte termijn enorm doen stijgen, maar de coronacrisis zal ook de tankermarkt nog verstoren. Op lange termijn zal de vraag naar ruwe olie vertragen door lagere economische activiteit (± 25% daling van binnenlands olieverbruik) en annulering van vliegreizen (kerosine).
• De rederijen actief op de LNG-markt (Liquefied Natural Gas) worden geconfronteerd met het sluiten van havens in onder andere India en Pakistan.
• Droge bulk is een gefragmenteerde markt, zowel in termen van vraag als aanbod. De grootste schepen worden geconfronteerd met een lage vraag naar ijzererts, terwijl de kleinere schepen – die grondstoffen als graan, rijst, suiker (voedingsindustrie) en cement (bouwsector) transporteren – sowieso onder druk komen te staan in tijden van zwakke economische groei.
• Aanvankelijk was de impact voor de containervaart minder voelbaar, maar inmiddels is door de snel veranderende marktsituatie (lockdowns) ook de vraag naar containers afgenomen.

Prof. Christa Sys: “Rederijen met financiële reserves zullen hiertegen opgewassen zijn. Anderen gaan afzien of dit misschien niet te boven komen.”

Impact op de Antwerpse haven

België is een open economie met zeer belangrijke zeehavens. Ons land drijft vooral handel met Europese landen. Onze belangrijkste handelspartners zijn Frankrijk, Duitsland, Nederland en Italië. En ook de trafiek in de havens van Antwerpen en Zeebrugge betreffen voor het grootste deel Europese bestemmingen, gevolgd door trafiek van en naar Azië. In 2019 was volgens de FOD Economie de Chinese markt goed voor respectievelijk 1,8% en 2,8% van de totale Belgische export en import.
De haven van Antwerpen heeft het voordeel een prominente rol te spelen in de zogenaamde ‘continue sector’ of chemische sector die 24/7 blijft werken. Recent kenden onze haventerminals zelfs hogere ladingsvolumes, maar ze zullen snel met onvoorspelbare stromen en extreme vraagpieken (incl. stockage) geconfronteerd worden.

Prof. Christa Sys: “Op middellange tot lange termijn zullen ook de Belgische havens een terugval van activiteit kennen.”

En wat op langere termijn?

Dat het scheepvaartlandschap zal wijzigen, is zeker. Meer en meer wordt gefluisterd dat een langdurige economische ontwrichting er uiteindelijk toe kan leiden dat verschillende industrieën, waaronder de scheepvaart, moeten nadenken over een te grote afhankelijkheid van één land of continent, en misschien moeten overwegen om sommige activiteiten buiten landen als China te verplaatsen. Werkt de coronacrisis als een eyeopener? Wij volgen alvast de trends voor u op.

Contact                                 

Bent u actief in de maritieme sector en zoekt u naar een ervaren (gespreks)partner voor uw projecten? Onze experten van Ports & Practice en Business Centre Antwerpen-Haven-Waasland helpen u graag verder! Vul hier het contactformulier in.

(Bron: blog van Prof. Sys d.d. 15 april 2020)

BNP Paribas Fortis liet een onderzoek uitvoeren over mobiliteit. Daaruit blijkt dat dit een belangrijke uitdaging blijft de komende jaren. De bank is vastberaden om haar rol op te nemen.

Uit een onderzoek over mobiliteit uitgevoerd in november 2022 bij 2000 mensen, representatief voor de Belgische bevolking, blijkt dat de overstap naar elektrisch rijden hapert. Bijna 80% rijdt vandaag nog op diesel of benzine en meer dan een derde daarvan is niet van plan zijn of haar wagen op korte termijn in te ruilen voor een milieuvriendelijker exemplaar. Toch wil bijna 50% tegen 2029 elektrisch rijden. Maar dan moeten er wel wat hindernissen weggewerkt worden. Ook de bank moet volgens twee derde van de respondenten een proactieve rol opnemen bij de transitie naar een duurzame mobiliteit.

• Nog maar 10% van de wagens in het straatbeeld is vandaag elektrisch, hybride of rijdt op waterstof. De gebruikers ervan zijn wel zeer tevreden. Openbare laadpalen zijn een knelpunt. De meeste gebruikers hebben een eigen laadpaal. Het klimaat blijft het belangrijkste argument om over te stappen.
• Veranderen van mobiliteitsgewoontes is niet zo eenvoudig. De switch naar elektrificatie verloopt traag en er zijn meer incentives nodig zoals fiscale maatregelen, maar vooral een verplichting van de overheid. De prijzen moeten ook omlaag, net als de praktische nadelen van rij- en oplaadtijden.
• Als gevolg daarvan is ook het enthousiasme over nieuwe mobiliteitsinitiatieven eerder gematigd. Al heeft een app die mobiliteit combineert, vooral in grote steden, veel slaagkansen.
• Mobiliteit en werk zijn sterk verbonden. 1 op de 3 besteedt er minstens een uur per dag aan. Telewerken is slechts een oplossing voor 50%. De andere helft van de respondenten heeft de mogelijkheid niet om af en toe thuis te werken.
• Niet iedereen is al vertrouwd met deelauto’s, -fietsen en laadpalen. Er moet nog meer bewustzijn gecreëerd worden rond nieuwe mobiliteit.

Mobiliteitspartner

BNP Paribas Fortis wil absoluut blijven bijdragen aan een meer duurzame mobiliteit en een mobiliteitspartner zijn voor zowel professionele als particuliere klanten. Dat doen we door u goed te informeren over alle voordelen van een milieuvriendelijke overstap. Maar ook door u ondersteuning te bieden via financiering, verzekering en leasing. En tot slot willen we via innovatieve diensten een globaal antwoord bieden op de mobiliteitsbehoeften van morgen.

Met de fiets naar het werk in plaats van met de auto? Werknemers doen het steeds vaker. Philippe Kahn, expert in mobiliteitsoplossingen, legt ons uit hoe en waarom.

In onze ambitie om onze verplaatsingen milieuvriendelijker te maken, zien we dat het gedrag stilaan verandert en bijvoorbeeld het gebruik van de fiets toeneemt, ook en vooral voor beroepsverplaatsingen. Daarover vertelt Philippe Kahn, Mobility Solutions Expert bij Arval BNP Paribas Group.

Twee op de drie Belgen houden van zachte mobiliteit, vooral van fietsen

Uit de enquête 'Mobility Tomorrow & Beyond' van Profacts blijkt dat twee op de drie Belgen kiezen voor zachte mobiliteit. "Maar de grote verandering is vooral het almaar frequentere gebruik van de fiets voor beroepsverplaatsingen en woon-werkverkeer. Dat geldt ook voor wie naar school of naar het kinderdagverblijf gaat, dankzij de komst van elektrische bakfietsen op de markt", verduidelijkt Philippe Kahn.

Een gunstig reglementair kader

Maar welke elementen kunnen dat frequentere gebruik van de fiets voor beroepsverplaatsingen verklaren? "Laten we eerst even stilstaan bij de evolutie van het reglementaire kader", antwoordt Philippe Kahn. "De creatie van het federale mobiliteitsbudget opende de deuren naar een interessante alternatieve mobiliteit voor alle werknemers. Dat budget laat immers toe om binnen een fiscaal voordelig loonpakket een comfortabele bedrijfsfiets te kiezen. Het mobiliteitsbudget kan zelfs gebruikt worden om de kosten van je woning te dekken als je meer dan de helft van de tijd thuiswerkt of binnen een straal van 10 km van je werkplek woont. Het is dus bijvoorbeeld mogelijk om een bedrijfswagen te vervangen door een mix van een elektrische fiets en een tegemoetkoming in die huisvestingskosten. Daarnaast zullen twee nieuwe maatregelen vanaf 1 mei 2023 die trend nog versterken: de verhoging van de fietsvergoeding voor woon-werkverkeer naar 27 cent netto per afgelegde km, maar ook de uitbreiding van het recht op die vergoeding naar alle Belgische werknemers. Concreet betekent dit dat wie voor die verplaatsingen kiest voor de fiets, daar voortaan een substantiële beloning voor krijgt."

De investeringen in openbare infrastructuur werpen vruchten af

Er is nog een andere belangrijke reden voor het toegenomen fietsgebruik: de evolutie van de wegeninfrastructuur. Philippe Kahn: "Wat je kan overtuigen om met de fiets naar het werk te komen, is de zekerheid dat je je traject veilig aflegt. Enkele jaren geleden was fietsen naar bijvoorbeeld je werk in Brussel niet zo simpel. Maar tegenwoordig maakt de fietsinfrastructuur die trajecten steeds veiliger, onder meer dankzij de fietssnelwegen waar alleen fietsen rijden. Naast Vlaanderen en de grote steden wordt er nu ook volop geïnvesteerd in de rest van het land. De voorbije jaren is er in Brussel heel wat veranderd en ook in Wallonië begint het te bewegen.”

Eén Belg op de twee woont binnen een straal van 15 km van het werk

Ook de afstand die je aflegt om naar het werk te komen, speelt een cruciale rol in de aantrekkelijkheid van de fiets. "Eén Belg op de twee woont op maximaal 15 km van het werk, een afstand die je makkelijk met de fiets kan afleggen", voegt Philippe Kahn eraan toe. "De evolutie van de infrastructuur in combinatie met dat gegeven, maakt dat fietsen voor professionele verplaatsingen voor veel Belgen een realistische optie is. En de vergoeding van 27 cent per kilometer zal hen nog meer aanmoedigen om de stap te zetten."

78% van de professionele leasefietsen is elektrisch

Om tegemoet te komen aan de behoeften van bedrijven en hun personeel heeft Arval fietsleasing geïntegreerd in zijn aanbod. Die 'full services' leasing dekt onder meer het onderhoud, de pechverhelping, verzekeringen of herstellingen, zoals dat gewoonlijk voor een wagen gebeurt. Philippe Kahn wijst ook graag op enkele zeer significante tendensen. "60% e-bikes en 18% speed pedelecs: in totaal is 78% van de bedrijfsfietsen die we leasen elektrisch. Ook het succes van de topfietsen valt heel duidelijk op, met een kostprijs van enkele duizenden euro's, bijvoorbeeld elektrische bakfietsen.

Vanwaar dat succes? Ongetwijfeld uit opportuniteit: met het mobiliteitsbudget of cafetariaplan van de werkgever worden dergelijke fietsen betaalbaarder. Maar dat is misschien ook een gevolg van de eigenheden van onze fiscale regelgeving: de fiscale stimulans wordt groter naarmate de fiets duurder wordt. Een andere interessante vaststelling is dat wanneer de fiets een auto vervangt, dat meestal de tweede auto van het gezin is. Een radicale vervanging van de auto door de fiets is dus nog niet aan de orde, maar door de invoering van de bedrijfsfiets kan in elk geval het totaal aantal afgelegde kilometers met de wagen verminderd worden."

Digitale toepassingen om de sprong te wagen

Tot slot wijst Philippe Kahn op een laatste element dat de fiets kan helpen om zich als professioneel vervoermiddel bij uitstek te profileren. "Ik denk dat technologie, en dan vooral digitale toepassingen, veel kunnen veranderen. We mogen verwachten dat de markt van toepassingen voor professionele fietsverplaatsingen sterk zal groeien. Het businessmodel van het huren van een elektrische fiets 'on the go' is nu al gebaseerd op een smartphoneapp. Beeld je maar eens het succes in van een app waarmee je een fietsvriendelijke route kan bepalen die veilig is en geschikt is voor beroepsverplaatsingen, en de nieuwe versnelling die dat voor dit type verplaatsingen kan betekenen", besluit Philippe Kahn.

Biométhane du Bois d’Arnelle in Henegouwen is de grootste biogasproducent van ons land. Oprichter Jérôme Breton legt uit hoe zijn fabriek werkt, een samenwerkingsverband met lokale boeren.

In Frasnes-lez-Gosselies torenen drie grote grijze koepels en een kegelvormig dak boven de Henegouwse velden uit. Het is een fabriek voor biogas. Door gebrek aan een juridisch en administratief kader duurde het zes jaar voordat Jérôme Breton, bedenker en eigenaar, zijn project kon verwezenlijken. Maar ondertussen draait de productie-eenheid op volle toeren en produceert ze 70.000 megawattuur energie.

“Wij recycleren voedselafval en reststromen uit de landbouw, dierlijke mest, stro, bietenbladeren, schillen, enzovoort. Alles komt van binnen een straal van 15 kilometer rond de fabriek”, legt Breton uit. “We werken samen met zo’n honderd boeren, die hierdoor een extra inkomen krijgen. In de vergisters, betonnen tanks die verwarmd worden tot 40 graden, wordt het materiaal op een natuurlijke wijze door bacteriën afgebroken en ontstaat er biogas dat bestaat uit 45 procent CO² en 55 procent methaan. Dit ‘biomethaan’ winnen we terug door het te filteren en we injecteren het in het aardgasdistributienet. Het residu is een zwarte vloeistof die rijk is aan organisch materiaal en zeer voedzaam is voor gewassen. Die verspreiden we als meststof, waardoor je de CO² langdurig in de bodem kan opslaan.”

Veelzijdig en rendabel

10 tot 15 procent van het methaan wordt gebruikt om het energieverbruik van de fabriek te dekken. Biomethaan is erg veelzijdig en kan gebruikt worden als brandstof, als grondstof voor petrochemische producten, het kan turbines aandrijven en je kan de opgewekte warmte terugwinnen, zoals in een automotor. “Een warmtekrachtkoppelingsmotor die tegelijk elektriciteit en warmte produceert, heeft een totaalrendement van 80 procent. Met ons systeem kan je 99,5 procent van het geproduceerde biogas in het netwerk injecteren”, berekent Breton. “In een distributienetwerk varieert de druk, waardoor de infrastructuur injecties kan opvangen zonder dat je extra investeringen nodig hebt om ze op te slaan.”

Het bedrijf verbouwt ook zelf maïs, bieten en granen om ze te gebruiken voor biogas. “Op 600 hectare landbouwgrond produceren we 30 procent van onze grondstof waardoor we het hele jaar door onze vergisters kunnen bevoorraden.”

Volgens Breton had hij zijn project niet kunnen realiseren zonder de steun van BNP Paribas Fortis. “Het is de enige bank die zulke gespecialiseerde experts in huis heeft. Ook andere partners gebruikten hun analyses. Het vertrouwen kwam van twee kanten en is nog altijd sterk. In mijn model voorzag ik niet in overheidssubsidies, terwijl ik toch tegen correcte prijzen wilde produceren. We zitten nu op 100 euro per megawattuur, terwijl de prijzen in augustus vorig jaar bijna 350 euro bedroegen.”

Succesverhalen van ondernemers

Bij BNP Paribas Fortis zijn we bijzonder fier dat we aan de zijde staan van gepassioneerde en inspirerende ondernemers zoals Jérôme Breton. Want samen bouwen aan het ondernemerschap van morgen, ook dat is Positive Banking.