En wat als (gerecycleerd) CO2 een oplossing was en niet zozeer een probleem?

Hoe vond u de reis naar Oslo?

Damien Dallemagne: "De reis was erg goed georganiseerd, maar ik geef toe dat ik wat ontgoocheld was door de inhoud ter plaatse. Die was vooral gericht op elektrische wagens. De interactie binnen de Belgische delegatie vond ik dan weer heel waardevol. Een zeer mooie kans om bedrijfsleiders te ontmoeten die op zoek zijn naar oplossingen om de duurzame en energietransitie te begrijpen. Het netwerkgedeelte was dus essentieel."

Oslo werd verkozen tot Groene Hoofdstad van Europa. Is Noorwegen ook echt een stap voor?

DD: "Het is moeilijk om hier een afdoend antwoord op te geven, want zowat overal ter wereld duiken tal van initiatieven op. Noorwegen is wel echt een stap voor op het vlak van elektrische mobiliteit, en in het bijzonder op het vlak van elektrische wagens. Ze zijn pioniers in hun denken en projecten rond het afvangen en ondergronds opslaan van CO_2. Dat noemen we Carbon Capture and Storage (CCS). Het is een van de oplossingen die worden overwogen om de opwarming van het klimaat te beperken. Net als Carbon Capture and Utilization (CCU), waar wij achter staan."

CCS is dus een aanvullende aanpak op CCU. Kunt u uitleggen wat het verschil is tussen beide?

DD: "In beide gevallen is het principe het volgende: de CO₂ wordt afgevangen om er vervolgens iets mee te doen. Bij CCS wil men van de CO₂ af door hem geologisch te begraven en bij CCU wil men er nuttig mee aan de slag. Het idee is om koolstof om te zetten in een 'bruikbaar product' dankzij een reeks innovatieve technologieën. Wat dat precies betekent? In plaats van CO₂ te zien als problematische uitstoot, maken we er een volwaardige grondstof van. Dat conversieproces kan twee vormen aannemen."

"CCU, dat is nuttig aan de slag gaan met CO2. Het idee? Koolstof omzetten in een bruikbaar product." Damien Dallemagne

Welke?

DD: "Die uitleg is een beetje technisch. Neem nu het voorbeeld van een fabriek die CO₂ uitstoot tijdens het industriële proces. De eerste mogelijkheid is dat de koolstofdioxide wordt afgevangen en vervolgens wordt gerecycleerd en 'vastgehouden' in een product. De CO₂ wordt bijvoorbeeld voor eeuwig vastgezet in beton of bouwmaterialen. Dat noemen we mineralisatie en op die manier dragen we ons steentje bij aan de vermindering van de CO₂-uitstoot. De andere mogelijkheid is de door de installatie afgevangen CO₂ omzetten in een product met een beperkte levensduur, zoals een brandstof of een polymeer. Als er aan het einde van het leven van dat 'nieuwe product' effectief opnieuw CO₂-uitstoot is (bv. wanneer een scheepsmotor de brandstof verbrandt), dan is die uitstoot wel door twee gedeeld. Want de installatie stoot geen CO₂ meer uit en alleen de door het schip uitgestoten CO₂ blijft over. De CO₂-molecule die door de fabriek uitgestoten wordt, kreeg dus een tweede leven doordat we ze omgezet hebben in een brandstof voor de voortstuwing van een schip.”

Wat zijn de voordelen van CO2-recyclage via CCU?

DD: "Enerzijds is het een doeltreffende oplossing voor de klimaatuitdagingen en de wereldwijde klimaatdoelstellingen. Aan de andere kant kunnen we via de afvang en het gebruik van CO₂ de bestaande 'koolstofhulpbronnen' uitbreiden. De bedrijven hebben die immers nodig voor hun verdere groei. Maar het grootste voordeel is dat we vandaag al iets kunnen doen! Het probleem is namelijk het volgende: we moeten trachten om de uitstoot van CO₂ zo veel mogelijk aan de bron te beperken en inzetten op hernieuwbare energie. Dat spreekt voor zich ... maar vereist wel immense veranderingen, zowel aan de industriële productiemethodes als de transportmiddelen. En dat neemt veel tijd in beslag die we eigenlijk niet hebben. CCU kunnen we vandaag al toepassen. We hebben er geen nieuwe fabrieken, innovatieve motoren of nieuwe distributienetwerken voor nodig. Het is dus voornamelijk een kwestie van beleidsvoering."

Hoe kunnen bedrijven hun steentje bijdragen?

DD: "Ik zie drie belangrijke actieniveaus in de waardeketen van bedrijven. In de eerste plaats kunnen de bedrijven die CO₂ 'produceren', inzetten op de CO₂-afvang ervan. Bij de ontwikkeling en de vervaardiging van de producten kunnen ze de CO₂ vervolgens gebruiken als een volwaardige grondstof. Tot slot ligt er voor de bedrijven ook een opportuniteit in het op de markt brengen van hun producten. We zien bijvoorbeeld spelers die op zoek gaan naar producten die niet meer 'gebaseerd' zijn op fossiele energie."

Er wordt gezegd dat CCU grote hoeveelheden energie vereist (vaak elektriciteit). Is dat dan geen probleem voor het milieu?

DD: "Dat klopt niet. Integendeel zelfs, want via de afvang en het gebruik van koolstof kunnen we het aandeel hernieuwbare energie vergroten en deze energie flexibeler maken. De huidige producenten van hernieuwbare energie moeten hun productie immers dikwijls afremmen (in Duitsland bijvoorbeeld) om de netten niet te verzadigen (bv. wanneer er veel wind of zon is). Dankzij CCU kunnen we elektriciteit omzetten in een vloeibare of gasvormige brandstof, wat veel eenvoudiger op te slaan en te transporteren is dan elektriciteit.”

Kunt u enkele voorbeelden geven van de toepassing van CCU?

DD: "Wist u dat Coca-Cola al veertig jaar lang CO₂ in zijn flesjes spuit en dat we dus koolstof drinken die afkomstig is uit de uitstoot van fabrieken? Eind 2018 zette ook Virgin een eerste grote stap door voor het eerst te vliegen op synthetische kerosine, op basis van gerecycleerde koolstof. En dat met een traditionele motor ... En sinds enkele maanden zijn er polyurethaanschuimmatrassen op de markt die gedeeltelijk gemaakt zijn van CO₂ in plaats van olie, op basis van een innovatief proces dat ontwikkeld werd door het chemiebedrijf Covestro. Dat toont allemaal aan dat we met CCU-technologieën meteen in actie kunnen schieten tegen de klimaatverandering.”