Een goed crowdsourcing-project creëert een win-winsituatie, waarbij de initiatiefnemer en de crowd voelen dat ze samen iets verwezenlijken. Hoe pakt u dat aan?
Bij crowdsourcing is het onderdeel ‘crowd’ minstens even belangrijk als het onderdeel ‘sourcing’. Om succesvol te zijn, moet u die gemeenschap dan ook opbouwen en overtuigen. En net daar ligt de uitdaging: de crowd is geen anonieme, homogene massa, maar een verzameling van individuen en subgroepen. Die moet u elk afzonderlijk opsporen en mobiliseren. 5 tips voor een krachtige dynamiek met de crowd :
Verzorg de presentatie van uw project
Uw project moet aanspreken. Stel het voor aan de hand van foto’s, filmpjes of een duidelijke presentatie – vage schetsen of een half afgewerkt concept zijn onvoldoende. Houd uw uitleg zo eenvoudig mogelijk, want niet alle potentiële funders zijn specialisten of technici.
En niet te vergeten: houd uw streefbedrag zo realistisch mogelijk. Wek vooral niet de indruk dat de campagne een excuus is om u persoonlijk te verrijken of dat u het geld zult afleiden naar andere, bestaande projecten. Werkt u met rewards, zorg dan voor originele en aantrekkelijke beloningen, opgedeeld in transparante en haalbare financieringsschijven.
Bouw uw crowd
Ga op zoek naar de geschikte crowd en schaar deze mensen achter uw project. Benader ze via zo veel mogelijk verschillende kanalen en ken ze verschillende rollen toe: creatieve of technische inbreng, kritische analyse, ambassadeur, …
Houd de drempel daarbij zo laag mogelijk, ook binnen uw onderneming – voor een gezonde kruisbestuiving is het aan te raden om zo veel mogelijk van uw mensen in contact te brengen met de crowd.
Leef uw project
Een project zonder animo heeft weinig slaagkansen. Wees dus gemotiveerd en blijf ook motiveren: reageer op vragen, houd rekening met opmerkingen en grijp in waar nodig. Houd er rekening mee dat deelnemers geen citroenen zijn waaruit u zomaar bruikbare ideeën kunt persen. Ook zij moeten een creatief proces doormaken waarbinnen ze hun input geleidelijk vorm kunnen geven. Zorg er dus voor dat ze voortdurend betrokken blijven. Daarvoor zult u elke subgroep anders moeten benaderen: aanmoedigen, (opnieuw) overtuigen, feliciteren, permanent uitdagen, …
Houd uw campagne boeiend
Communiceer voortdurend, ook al gaat het soms om negatieve mededelingen. Hoe meer betrokkenheid u toont, hoe groter de loyauteit van de funders en hun bereidheid om vertragingen of problemen te accepteren.
Een goede dosering is hierbij belangrijk: zorg op regelmatige tijdstippen voor nieuws, zodat de crowd betrokken blijft en de aandacht voor uw campagne niet wegebt.
Uw project, uw regels
Het principe: u bepaalt waar u met uw campagne naartoe wilt en staat daarbij open voor suggesties uit de crowd. U leidt de crowd dus naar het gewenste eindproduct, niet omgekeerd. Anders zou het resultaat er wel eens heel anders kunnen uitzien dan u had gehoopt. Enkele voorbeelden van hoe het niet moet, zijn de recente – en snel afgeblazen – campagnes die leidden tot de productnaam ‘iSnack 2.0’, een chocoladereep met gehaktvulling of een afwasmiddel dat naar gebraden kip geurde…
18.04.2016
Crowdsourcing: the basics
Twijfelt u tussen verschillende pistes om uw aanbod uit te breiden? Botst R&D op een technisch probleem? Uw klanten weten wellicht meer.
Dat is het uitgangspunt van crowdsourcing: een beroep doen op de inbreng van uw klanten en/of het brede publiek. Een aanpak die tegenwoordig wereldwijd aan populariteit wint, ook al is hij niet nieuw. Zo leidde crowdsourcing door de Britse overheid in 1714 al tot de uitvinding van de chronometer en daarmee een betrouwbare methode om de lengtepositie op zee te berekenen.
Driehonderd jaar later zijn de basisprincipes onveranderd: bij crowdsourcing werkt u met een netwerk van individuen en ‘communities’ binnen en vooral buiten de onderneming. Die leveren een bijdrage in de vorm van ideeën, tijd, expertise of financiële steun. Zo krijgt u toegang tot nieuwe oplossingen, mogelijkheden om gezamenlijke projecten te realiseren, taken te optimaliseren en kosten te drukken.
Dit systeem berust op uitwisseling, transparantie en communicatie. En werkt bovendien voor alle sectoren en op alle beleidsniveaus. U zou voor uw productontwikkeling bijvoorbeeld een community van ontwerpers kunnen inschakelen en samen met het publiek het beste voorstel kiezen. Dat brengt u vervolgens op de markt, eventueel zelfs gedeeltelijk gefinancierd via crowdfunding.
De crowd is er klaar voor
Sciencefiction, denkt u? Toch niet, dat bewijst het toenemende succes van het systeem. Bovendien is dit het ideale moment om in crowdsourcing te stappen:
- communiceren met de crowd is makkelijker dan ooit tevoren dankzij de technologische ontwikkeling, de boom van sociale media en het ontstaan van online communities;
- de crowd staat te popelen: uit een gezamenlijk onderzoek van meerdere Europese universiteiten blijkt dat 54% van de Europeanen projecten van ondernemingen en andere particulieren creatief en/of financieel wil ondersteunen;
- ‘co-creation’, of samen een project uitwerken, is ‘hot’. De crowd kan om heel uiteenlopende redenen in een project stappen: nood aan een creatieve uitlaatklep, commerciële motieven, inzet voor de samenleving of gewoon voor de eer of de ‘fun’;
- de economie heeft dringend nood aan financieringsbronnen en innovatieve projecten om nieuwe groei te realiseren en de concurrentiekracht te verhogen.
U ook?
Het wordt zeker wennen, want een dergelijk systeem verandert ingrijpend de wijze waarop een organisatie kennis verzamelt, aan onderzoek doet, produceert en zelfs financiert. Tegelijk verandert de relatie met klanten of gebruikers, die uitgroeien tot potentiële medewerkers, financiers en ambassadeurs.
Toch hoeft dit geen bedreiging te zijn. Integendeel, crowdsourcing biedt u een unieke kans om af te stappen van uw klassieke methodes. U kunt nu ook extern op zoek gaan naar ideeën, de crowd feedback laten geven op intern ontwikkelde ideeën of zelfs beide benaderingen combineren – uw mogelijkheden zijn eindeloos.
18.04.2016
Crowdfunding: financiering met extraatjes
Op zoek naar financiering voor een nieuw, ietwat risicovol project? Leg uw plannen voor aan de crowd en ontdek hoe snel vele kleintjes een groot kunnen maken.
Bij crowdfunding of participatieve financiering gaat u op zoek naar een (groot) aantal potentiële geldschieters. Dat kunnen professionele investeerders of mede-ondernemers zijn, maar evengoed uw klanten of het grote publiek. In ruil voor een tegenprestatie financieren ze uw project of onderneming.
Deze specifieke vorm van crowdsourcing is eeuwenoud. Denk maar aan de financiering van de bouw van de Sagrada Família of van de sokkel van het Vrijheidsbeeld in New York. Nieuw is de manier waarop het vandaag gebeurt: via online betaling op online platformen, vaak met heel wat ruchtbaarheid op sociale media. De opkomst van die sociale media is ongetwijfeld één van de redenen voor de stijgende populariteit van crowdfunding, samen met de zoektocht naar alternatieve financieringsbronnen als gevolg van de crisis.
Veel meer dan een financieringsbron
Waar crowdfunding zich lange tijd toespitste op culturele of humanitaire initiatieven, heeft het zijn terrein de jongste jaren verlegd naar commerciële projecten en zelfs de financiering van starters en kmo's. De voordelen zijn duidelijk:
- ondernemingen kunnen er – meestal innovatieve – projecten mee bekostigen die zich minder lenen voor een (volledige) financiering via bankkrediet, business angels of een private equity-partner. Bijvoorbeeld omdat ze vrij risicovol zijn of te weinig concreet groeipotentieel vertonen, het benodigde bedrag te laag is of de onderneming geen externe partij in het bedrijfskapitaal wil zien instappen.
- financiering is maar een deel van het verhaal: door voldoende ‘buzz’ en een community rond uw project te creëren, geeft u het veel meer zichtbaarheid. Zo doet u meteen ook aan marketing én marktonderzoek: is er wel vraag naar uw product of dienst? Zit het ontwerp goed? En plaatst u het op de juiste manier in de markt? Dankzij deze interactie kunt u het product bovendien nog tijdens het ontwerpproces bijsturen, wat het risico op een mislukte lancering verkleint.
- door rekening te houden met de inbreng van de crowd, creëert u een veel nauwere band met uw doelpubliek, waardoor klanten uitgroeien tot medeontwerpers, fans en ambassadeurs.
18.04.2016
De vele gedaantes van crowdfunding
Er bestaan meerdere crowdfundingtypes, elk met hun eigen werkwijze, aanbieders en regelgeving.
Algemeen gesproken onderscheiden we vier grote formules, die elk een ander soort geldschieter (‘funder’) aantrekken:
Reward based: crowdfunding met beloningssysteem
Deze formule is het snelst groeiende crowdfundingsegment en richt zich specifiek op creatieve projecten van particulieren of kleine bedrijfjes. Vaak gaat het om een vorm van voorverkoop, waarbij een producent of ontwerper de nodige fondsen probeert te verzamelen om een nieuw product op de markt te brengen. In ruil voor hun inbreng hebben funders recht op beloningen (‘rewards’), die meestal toenemen naargelang er meer kapitaal wordt opgehaald.
Deze rewards kunnen bijkomende of exclusieve opties zijn, maar evengoed gesigneerde exemplaren, een voordeliger prijs of zelfs levering van het product maanden vóór het beschikbaar wordt voor niet-deelnemers. Tastbaar of niet, al deze beloningen hebben één kenmerk gemeen: ze bieden waarde voor de funder. Grote spelers in dit segment zijn Amerikaanse platformen als Kickstarter en IndieGogo of Hello crowd!.
Debt/Lending based: crowdfunding via leningen
Dit type van crowdfunding is vooral bestemd voor starters of ondernemingen die een nieuw project willen opzetten. Daarvoor lenen ze de nodige fondsen bij een aantal geldschieters.
De precieze terugbetalingsmodaliteiten van de lening worden vastgelegd in samenspraak met de financiers. Dat kan bijvoorbeeld in maandelijkse schijven gebeuren, in één keer op het einde van de looptijd – met jaarlijkse interestbetaling – of via een formule waarbij zowel het kapitaal als de interesten op het einde van de looptijd worden terugbetaald.
Voorbeelden van aanbieders zijn Lending Club (VS), Babyloan (FR) of Belgische platformen zoals CroFun en Look&Fin. In Vlaanderen kan deze vorm van financiering onder bepaalde voorwaarden ook gebeuren in de vorm van een Winwinlening, die de funder bijkomend fiscaal voordeel oplevert.
Equity based: crowdfunding door aandelenparticipatie
Grote projecten of ondernemingen die een omvangrijk bedrag willen ophalen, doen het best een beroep op deze formule. Concreet verenigen de funders of investeerders zich in een coöperatie, die een aandeel krijgt in de betreffende onderneming. Zo investeren ze rechtstreeks in het eigen vermogen van de onderneming en hebben ze uitzicht op een financiële return als het project uitgroeit tot een succes.
Een nevenvorm is crowdfunding via winstdeelname, waarbij funders een vooraf vastgelegd bedrag investeren in een nieuw project van een onderneming. In ruil ontvangen ze een vergoeding die wordt berekend op basis van de omzet- of winstgroei die het project realiseert.
In ons land bieden MyMicroInvest en Angel.me dergelijke crowdfundingdiensten aan.
Donation based: crowdfunding via giften
Bij dit crowdfundingtype, eigenlijk een vorm van filantropie of mecenaat, verwachten funders geen beloning of rendement voor hun bijdrage. De return is puur emotioneel. Begunstigen zijn doorgaans ‘goede doelen’ in de meest brede zin van het woord, van een turnclub die sponsoring zoekt voor nieuwe toestellen tot initiatieven voor sociaal kwetsbare groepen.
Een voorbeeld van een donation based platform is het Belgische SoCrowd.
Tussenvormen
Een innovatieve financieringsvorm als crowdfunding laat zich natuurlijk niet in een keurslijf dwingen. Daarom duiken steeds meer hybride formules op. Zo kan een onderneming een systeem opzetten waarbij ze zelf 1 euro inbrengt per euro die door particuliere funders is bijgedragen. Een andere tussenvorm is een renteloze lening aan een organisatie met een sociaal oogmerk, een soort combinatie van donatie en lening.
Heel vaak wordt crowdfunding ook gecombineerd met andere financieringsvormen, zoals bankkredieten of inbreng van business angels of venture capitalists.
01.07.2016
Uitdagingen en risico’s van crowdfunding
Hoewel crowdfunding haast onuitputtelijke mogelijkheden biedt, houdt het toch ook een aantal uitdagingen en risico’s in. Een overzicht.
1. Voor de onderneming
Dit nieuwe businessmodel zet alle traditionele modellen volledig op hun kop. De grootste uitdaging is ermee te leren omgaan en een goede balans te vinden op het vlak van:
- controle: hoe verdeelt u de bevoegdheden tussen onderneming en crowd? Een gulden regel bestaat niet, maar uit onderzoek van de universiteit van Toronto blijkt een systeem ideaal waarbij 80% van het project vastligt en de crowd inspraak heeft in de overige 20% (bv. keuze van kleuren, technologieën, verkooppunten, enz.);
- transparantie: in welke mate wilt u uw kennis, technologie en de resultaten uit onderzoek & ontwikkeling delen met anderen – dus ook potentiële concurrenten? Hoe beschermt u daarbij uw copyright en intellectuele eigendom?
U stelt de onderneming open voor het publiek. Dat is een enorm voordeel qua marketing en strategie, maar betekent ook dat iedereen toegang krijgt tot de volledige financiële situatie. U moet dus bereid zijn om open kaart te spelen en soms gevoelige informatie te delen.
Een belangrijk risico is natuurlijk dat u de gewenste funding niet haalt en de campagne op een sisser afloopt. Toch is dit in zekere zin ook een voordeel: via de campagne test u of er in de markt wel vraag is voor de dienst of het product dat u wilt uitbrengen. Blijkt dat niet het geval, dan weet u het tenminste op tijd en kunt u het veel hogere verlies – zowel financieel als qua reputatie – van een mislukte productlancering vermijden. Op basis van de ontvangen feedback kunt u ook aanpassingen doorvoeren en later een nieuwe poging ondernemen.
Als u alle ‘fees’ en de marketing, tijd en energie die bij een crowdfunding-campagne komen kijken meetelt, kan de kost van deze financieringsvorm vrij hoog oplopen. Houd daarbij rekening met álle kosten.
Zeker bij reward-based crowdfunding zitten er immers een aantal addertjes onder het gras. Zo moet u de opgehaalde fondsen aangeven als belastbare inkomsten. Bovendien geldt een ‘pledge’ als een verkooptransactie, die voor ondernemingen dus onderworpen is aan btw. Neem deze factoren beslist mee in uw prijszetting, anders zou de fiscus u wel eens een bijzonder onaangename verrassing kunnen bezorgen…
2. Voor de investeerder
Voor een geldschieter bestaat de uitdaging er voornamelijk in om goede projecten te vinden. Aan aantrekkelijke initiatieven geen gebrek, integendeel. Zeker bij reward-based campagnes kan het soms zelfs moeilijk zijn om aan de verleiding te weerstaan. Maar wat zal uw investering opleveren?
Ook als u een project grondig hebt geanalyseerd en het uw vertrouwen geniet, blijft geld erin stoppen altijd een beetje gokken. Het succes is onzeker en er kunnen altijd onvoorziene problemen opduiken. Bij de lending- of equity-based formules kan uw volledige inleg daarbij verloren gaan.
Die kans is – net als het geïnvesteerde bedrag – kleiner bij het reward-based model. Al bestaat ook daar altijd de mogelijkheid dat de initiatiefnemer zijn verbintenissen niet, gedeeltelijk of slechts met grote vertraging kan nakomen. In heel zeldzame gevallen kan het ook om oplichting gaan, waarbij de ophalers (en uw bijdrage!) met de noorderzon verdwijnen.
Een duidelijk beeld
U wilt een objectieve mening vóór u in een Belgisch crowdfundingproject stapt?
Als het project onder de prospectusplicht valt, kunt u het door de FSMA goedgekeurd prospectus doornemen. Dat bevat onder meer informatie over de initiatiefnemer en de juridische vorm van uw investering (bv. aandeel, lening, enz.). Een goedkeuring of vergunning van de FSMA of de Nationale Bank betekent echter niet dat deze instanties het project automatisch geschikt vinden als investering – het is aan u om de risicoafweging te maken.
Op de website van de FSMA kunt u eveneens controleren of het internetplatform en/of de initiatiefnemer onder speciaal toezicht staan van de FSMA of de Nationale Bank.