Zou de mens hebben willen vliegen als er geen vogels bestonden? Van de poten van de gekko tot de vleugels van vogels, de mens haalt graag inspiratie uit de natuur om technologieën te ontwikkelen.
Waarom nemen we de natuur en het dierenrijk niet als voorbeeld voor onze ontwikkeling? Dat is wat Sidney Rostan, oprichter en CEO van Bioxegy, een start-up gespecialiseerd in biomimetica, benadrukte tijdens het vorige Academy Café. Een uitdaging voor ondernemingen in de komende jaren.
Wat is biomimetica?
Biomimetica, biomimicry in het Engels, gaat om inspiratie halen uit de technieken in de natuur en bij levende organismen om toepassingen en technologieën voor de mens te ontwikkelen. De natuur evolueert immers al miljarden jaren lang, terwijl de moderne mens maar een kleine druppel is in die oceaan van tijd. Door de natuur te observeren, kunnen we nieuwe, efficiëntere en doeltreffendere technologieën ontwikkelen. Neem bijvoorbeeld turbinebladen en windmolens, geïnspireerd door de vinnen van de bultrug, of de beroemde Shinkansen, de Japanse hogesnelheidstrein waarvan het design geïnspireerd is op de snavel van de ijsvogel.
Een groeimarkt vol toekomst
Dat biomimetica vandaag in de kijker staat, komt omdat het duurzame oplossingen kan bieden voor de industrie, en omdat het een veelbelovende markt is. Volgens een Amerikaanse studie [1] zal biomimetica tegen 2030 425 miljard dollar van het Amerikaanse bbp uitmaken. Het kan een verdere 65 miljard aan de economie bijdragen in de vorm van besparingen op het vlak van vervuiling en uitputting van grondstoffen. Wereldwijd zou biomimetica 1.600 miljard dollar aan bbp kunnen genereren. En het schept ook werkgelegenheid, met 2,4 miljoen banen die het kan voortbrengen ... alleen al in de Verenigde Staten!
Biomimetica kan ook ten goede komen aan ondernemingen die competitief willen blijven en duurzaam willen zijn. En de technologieën die tot stand zijn gekomen over miljoenen jaren evolutie kunnen nuttig zijn in alle domeinen waaronder ook de financiële sector, zoals Sidney Rostan, specialist in biomimetica, uitlegt in onze video.
begeleiden u tijdens uw duurzame transitie.
Aarzel niet om hen te contacteren!
[1] “Bioinspiration: an economic progress report”, Fermanian Business & Economic Institute, 2013.
18.02.2020
Noodzaak voor de planeet, opportuniteit voor uw bedrijf
We kunnen het niet genoeg herhalen: het is hoog tijd voor actie. Helemaal bovenaan op het lijstje? De bedrijven. Zij moeten zichzelf heruitvinden: niet alleen voor de planeet, maar ook om zelf te overleven.
De natuur werd lange tijd gezien als een gratis en onbeperkte bron. En dat is niet alleen economisch gezien absurd, maar ook onaanvaardbaar op sociaal vlak en gevaarlijk op juridisch vlak. Maar de tijden veranderen. Bedrijven zijn vandaag onmisbaar in de overgang naar een wereld die rekening houdt met de uitdagingen van het klimaat. Ze worden meer dan ooit aangemoedigd om duurzamere businessmodellen uit te bouwen. Duurzaam op weg naar een economische en ecologische transitie.
Gelijke krachten
En die 'druk' is voelbaar op verschillende niveaus. Zo zijn er de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (of SDGs, Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties – die de privésector moeten overhalen om concrete maatregelen te nemen – en het akkoord van Parijs, waarbij 195 landen hebben afgesproken om de temperatuurstijging onder 2 °C te houden. Daarnaast zijn er de aanbevelingen van het IPCC, de Europese ambities op het vlak van koolstofneutraliteit en de nationale energie- en klimaatplannen. Bovendien komen verschillende cruciale klimaatthema's vandaag hoog op de politieke agenda en zijn ze alomtegenwoordig in de media. Denk bijvoorbeeld aan werkgelegenheid, leefmilieu, mobiliteit, onderwijs, energie en gezondheidszorg. En ook in het middenveld is de impact duidelijk voelbaar: de Generatie Y ziet leefmilieu, toegang tot werkgelegenheid en onderwijs als voornaamste prioriteiten. Tot slot wordt ook de consument zich bewust van het belang van duurzame en verantwoorde aankopen.
Uitdagingen onderling met elkaar verbonden …
In de huidige context is er steeds minder plaats voor immobilisme en onverschilligheid. Soms volstaat het om even om u heen te kijken en vast te stellen dat de dingen inderdaad veranderen. De wereld evolueert en nieuwe economische spelers bestormen de markt. Klanten en consumenten hebben andere behoeften. Leveranciers passen zich aan en het wetgevende kader wordt verder verfijnd om toegepast te kunnen worden in een koolstofarme maatschappij. Alles komt bij elkaar. Dat gaat soms niet heel snel, maar wel steeds in dezelfde richting. En terecht, want de uitdagingen op het vlak van duurzaamheid worden steeds dringender.
- Fossiele energie staat opnieuw ter discussie door de klimaatopwarming,
- grondstoffen zijn onzeker door de uitputting van de hulpbronnen,
- de impact op de bevolking neemt om verschillende redenen toe: robotisering, artificiële intelligentie, vergrijzing, massaverplaatsingen, werkgelegenheid enzovoort,
- en infrastructuur wordt cruciaal door de exponentiële bevolkingsgroei (met name in de steden).
... en opportuniteiten in het verschiet!
Deze uitdagingen brengen uiteraard ook een pak kansen met zich mee. Of zoals auteur Ryan Holiday schreef: ‘the obstacle is the way’. Elke complexe situatie is een mogelijke bron van afzetmarkten of technologische innovaties. Op voorwaarde dat u ze wel grijpt natuurlijk ...
- De decarbonisering in de strijd tegen de klimaatopwarming opent heel wat nieuwe markten (koolstofboekhouding, koolstofopvang, mobiliteit, 'groene' energie enz.),
- De circulaire economie bindt de strijd aan tegen de verarming van de hulpbronnen en zorgt dat producten en materialen opnieuw worden gebruikt (innovatieve businessmodellen, product as a service enz.),
- De investering in menselijk kapitaal en in steden die beter zijn aangepast aan de uitdagingen van de toekomst (smart cities) geven de mens weer een centrale plaats in maatschappelijke projecten (opkomst van maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzame financiën of impact op milieu en maatschappij enzovoort).
Bedrijven kunnen miljarden dollars uit deze opportuniteiten halen. Neem nu de SDG's: volgens het World Economic Forum zouden ze goed zijn voor maar liefst 60 marktopportuniteiten voor een totale waarde van 12.000 miljard USD. De reden? Verhoogde productiviteit en meer commerciële inkomsten in verschillende sectoren (voeding en landbouw, steden, energie en materialen, gezondheidszorg en welzijn).
Uw businessmodel heruitvinden ... vanaf nu!
Elk bedrijf dat wil blijven concurreren – of gewoon wil overleven – moet zich dus aanpassen. Zijn businessmodel heruitvinden. Opnieuw nadenken over zijn operaties. Externe effecten analyseren. Een oefening waarbij u naar de big picture moet kijken om na te gaan hoe u kunt overleven. Zonder te vergeten om hulp te vragen aan het ecosysteem van ondernemers. En toch blijft nog één vraag openstaan: wanneer start u met dat proces? Het antwoord? Nu! Het is net wanneer het goed gaat dat een bedrijf kan nadenken over zijn toekomst. Wanneer de zaken goed draaien, hebt u de meeste middelen om in te grijpen en te investeren in de transformatie van uw bedrijf. Actie ondernemen wanneer u de middelen hebt, in plaats van te ondergaan wanneer het te laat is ...
begeleiden u tijdens uw duurzame transitie.
Aarzel niet om hen te contacteren!
17.03.2020
Uw businessmodel heruitvinden? Schakel over van lineair naar circulair
De uitdagingen van de energietransitie zijn lang niet eenvoudig. Concepten herbekijken kan nuttig zijn om die uitdagingen beter te begrijpen. En om ze vervolgens in de praktijk te kunnen brengen ...
"We mogen de tak waarop wij en onze 'kinderen' zitten, niet afzagen": dit beeld geeft alvast een mooie illustratie van wat duurzame ontwikkeling precies is. Maar bent u toch eerder op zoek naar een gespecialiseerde definitie? Dan keren we even terug naar de jaren 80 en het Brundtland-rapport uit 1987 ('Our Common Future'). Hoewel sommige publicaties uit de jaren 70 de kwestie ook al ter sprake brachten – onder meer het beroemde Meadows-rapport ('The Limits to Growth'), dat in 1972 werd gepubliceerd door de Club van Rome – kwam de term 'duurzame ontwikkeling' pas toen voor het eerst zwart op wit op papier.
Het idee van die VN-commissie? De noodzaak om over te schakelen op een ontwikkelingsmodel waarmee we aan onze huidige behoeften kunnen voldoen, zonder daarbij de capaciteit om te kunnen voldoen aan de behoeften van de toekomstige generaties in gevaar te brengen. Om die reden moet die 'op lange termijn houdbare' ontwikkeling steunen op drie dimensies die onderling met elkaar verbonden zijn: economie, maatschappij en leefmilieu.
De evolutie van het concept
De klimaatcrisis, milieurampen, ecologische crisissen en de eindigheid van de hulpbronnen brachten duurzame ontwikkeling stilaan naar de voorgrond. Het concept werd door de jaren heen ook verder verrijkt met een aantal bijkomende dimensies zoals ethiek, morele waarde, politiek, geografie enz. Iedereen is het er dan ook over eens: we hebben een nieuw economisch paradigma nodig om in te spelen op de uitdagingen van het klimaat.
Zo moeten we evolueren naar een model waarin ook respect voor de natuur en mensenrechten worden opgenomen. Uiteraard met het gevaar dat bepaalde evenwichten worden verbroken om er weer nieuwe te kunnen creëren. Een definitie voor duurzame ontwikkeling alleen volstaat echter niet, we moeten natuurlijk ook tot actie overgaan. En dat is niet niks ... want alle thema's, oorzaken en gevolgen hangen onderling nauw samen. Een complexe uitdaging dus, waarbij we het natuurlijke kapitaal naar waarde moeten schatten en tegelijkertijd een kostprijs moeten plakken op de schade die ons huidige model toebrengt aan de biodiversiteit, de bodem, de lucht en de oceanen.
Het lineaire model werkt niet meer
Een van de grootste uitdagingen is weggelegd voor de bedrijven, die een belangrijke rol spelen in dit veranderingstraject. Zij moeten zichzelf opnieuw uitvinden en overschakelen van een lineair naar een circulair model. De dynamiek van de circulaire economie biedt immers een uitstekend antwoord op de vereisten van duurzame ontwikkeling. Circulariteit bevordert het ontstaan van innovatieve businessmodellen die economische prestaties en milieuaansprakelijkheid met elkaar weten te verzoenen. Volgens een studie van Accenture Strategy die werd gepubliceerd tijdens de COP 21, zou een circulaire aanpak ons tegen 2030 maar liefst 4.500 miljard euro kunnen opleveren. Maar wat is die circulaire economie dan precies?
Tijd voor de circulaire economie
'Ontginnen-produceren-weggooien', dat is in een notendop de klassieke structuur van het lineaire model. Een productie- en consumptielogica die in één richting werkt en zijn sporen wel degelijk heeft verdiend ... maar die vandaag onhoudbaar is geworden. Die logica is immers nefast geworden voor ons leefmilieu en heeft dramatische gevolgen door onze exponentiële behoefte aan grondstoffen. En terecht, want deze lineaire aanpak houdt geen rekening met de externe effecten van elke operatie of activiteit. Het circulaire model daarentegen respecteert die evenwichten wel door de dimensies van duurzame ontwikkeling op te nemen in het hele concept.
De inzet? Een andere kijk op de hulpbronnen doorheen de volledige waardeketen, waarbij "niets verloren gaat, niets wordt gecreëerd en alles wordt getransformeerd". Hoe precies? Daar bestaan verschillende methodes voor: minder afval, recyclage, hergebruik of herstel aan het einde van de levensduur. Daarnaast worden ook alle stappen doorheen de volledige levensduur van een product herbekeken, van ontwerp tot distributie.
Uw businessmodel heruitvinden, betekent niet dat u moet veranderen om te veranderen. Het is naast een noodzaak ook een bron van opportuniteiten. Want u bekijkt uw activiteiten door een nieuwe bril om zo uw (huidige of toekomstige) zwaktes om te zetten in sterktes.
begeleiden u tijdens uw duurzame transitie.
Aarzel niet om hen te contacteren!
12.03.2020
Wat zijn de voornaamste belemmeringen voor een duurzame aanpak in bedrijven?
De trein richting duurzame ontwikkeling is volop op koers. Bedrijven die willen blijven concurreren, moeten absoluut mee met die trein. Maar waarom blijven sommige spelers alsnog op het perron staan?
Het is de hoogste tijd voor actie. Bedrijven worden elke dag opnieuw aangemoedigd om zich mee te engageren en hun steentje bij te dragen aan de duurzame transitie. Transformeren is een must geworden. Het is dan ook geen toeval dat de Verenigde Naties de bedrijven uit de privésector aansporen om hun strategie en operaties af te stemmen op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's of Sustainable Development Goals). Die SDG's kent u nog wel: ze werden in september 2015 vastgelegd als duurzame ontwikkelingsagenda waarin alle inspanningen – zowel van staten, bedrijven als het maatschappelijk middenveld – worden samengebracht om zo te bouwen aan een welvarende en duurzame wereld tegen 2030. De ambities van die doelstellingen liggen dan ook duidelijk in de lijn van de klimaatcrisis!
De trein is vertrokken
In de evolutie naar een betere toekomst spelen de bedrijven een onmisbare en cruciale rol. En terecht, want alle sectoren voelen de impact (of zullen die voelen) en evolueren razendsnel (of zullen dat doen). Er zijn veranderingen merkbaar op alle vlakken (regelgeving, handel, financiën enz.) en in allerlei thema's die betrekking hebben op verschillende domeinen (koolstoftaks, mobiliteit en transport, elektrificatie van het wagenpark, isolatie van gebouwen en positieve energie, koelgassen, landbouw enz.). De uitdaging is dan ook overduidelijk: doen of ondergaan! Maar waarom aarzelen sommige bedrijven nog om mee op de trein naar meer duurzaamheid te springen? Hun twijfels zijn vaak van tweeërlei aard: psychologisch en materieel. Wij nemen ze even onder de loep ...
- "Waarover gaat dit en gaat het ook over mij?"
Weten waar het over gaat, is een eerste stap vooraleer u tot actie kunt overgaan. Het is belangrijk dat u beseft dat er geen andere uitweg mogelijk is en dat u begrijpt dat u een nieuwe weg moet inslaan om de wereld van morgen aan te kunnen. Sommige 'visionairs' hebben die weg van de transitie al gekozen. Het zijn de pioniers van de duurzame transformatie die – door hun vernieuwende manier van zakendoen – een grote voorsprong kunnen nemen: niet alleen wat de naleving van de milieuvereisten betreft, maar ook op financieel en commercieel vlak. En waarom zou uw bedrijf dat niet kunnen? Een van de voornaamste belemmeringen bij bedrijven is het feit dat zij zich er niet van bewust zijn dat het ook echt nodig is om te veranderen. Daarnaast weten zij vaak niet voor welke uitdagingen zij precies staan. Bovendien kunnen veel bedrijven moeilijk de omvang van de klimaatcrisis inschatten en weten zij dus ook niet welke concrete impact deze crisis zal hebben op hun organisatie.
- "Alles loopt prima! Waarom moeten we dan veranderen?"
Nog zo'n valkuil ... Sommige bedrijven kijken alleen naar de korte termijn: "Het gaat niet over mijn sector", "Mijn business loopt goed, dus waarom zou ik het anders gaan doen?", "We zien dan wel ..." en ga zo maar door. Maar wat begrijpen we tussen de regels door?
- De visie van deze bedrijven draait vooral om de business as usual: ze focussen enkel op de financiële resultaten op korte termijn (twee jaar of meer) en kijken niet naar het steeds grotere risico van immobilisme.
- De angst voor verandering: de duurzame transitie betekent een breuk. Een plotse verandering die niet altijd even eenvoudig te aanvaarden of toe te passen is. Om die reden is de mindset – met name die van bedrijfsleiders – cruciaal om de organisatie een duurzame impuls te geven.
- "Ik wil wel veranderen ... maar hoe?"
Het is niet altijd een kwestie van gebrek aan wilskracht. Bedrijven hebben het vaak écht moeilijk om de milieu-uitdagingen om te zetten in een bedrijfsprioriteit. Met andere woorden? Ze moeten goed weten welke weg ze zullen inslaan, want de uitdagingen zijn complex en vaak ook nog onderling met elkaar verbonden. Aangepaste oplossingen zijn bovendien niet altijd vanzelfsprekend. Veel bedrijfsleiders willen vooruit, maar slagen er niet in om zelf actie te ondernemen, omdat ze geblokkeerd worden door gegronde twijfels, zowel financieel en organisatorisch als op het vlak van technologie. En dat is volledig terecht: de weg naar de duurzame transitie ligt vol met obstakels en risico's. Zelfs voor bedrijven die al een groot stuk van hun transformatie achter de rug hebben, is de weg lang niet eenvoudig. Zeker niet als ze een stapje hoger willen gaan ...
U zit nooit alleen op de trein
De obstakels bestaan dus echt. Maar tegelijkertijd komt er heel wat steun uit verschillende hoeken van de samenleving: media, politiek, economie, academische wereld, consumenten en noem maar op. Een collectieve beweging die sterk bijdraagt aan de uitbouw van het transformatieproces, met name door van duurzame ontwikkeling een thema te maken waar we niet meer omheen kunnen. Op die manier kunnen bedrijven mee voelen hoe de duurzame impulsen van de maatschappij evolueren. Naast informatie delen, kunnen de bedrijfsleiders bovendien rekenen op steeds uitgebreidere netwerken die inzetten op de milieu-uitdagingen. Binnen die netwerken kunnen ze ook echt informatie uitwisselen, leren van anderen en zo de aanzet geven voor hun eigen veranderingstraject. Tot slot is ook gespecialiseerde en holistische begeleiding op maat een belangrijke troef om de weg naar de duurzame transitie te kunnen effenen en om uw eigen bijhorende operationele en financiële strategie uit te werken en toe te passen.
begeleiden u tijdens uw duurzame transitie.
Aarzel niet om hen te contacteren!
03.03.2020
Hoe werkt u duurzame projecten op een veilige manier uit?
Steeds meer bedrijven zien het potentieel van duurzaamheid in. Maar voor ieder transformatieproject moeten een heleboel technische en financiële aspecten worden uitgeklaard.
Duurzame ontwikkeling is een onmisbaar thema geworden voor ieder bedrijf. Een nieuw paradigma en synoniem voor verandering. De inzet van dit alles? Ecologische uitdagingen vertalen in ongeziene commerciële opportuniteiten. Om dat te kunnen verwezenlijken, moeten bedrijven zichzelf voortdurend heruitvinden en hun businessmodel bijsturen. Innovatie aansturen om met oplossingen te komen voor een koolstofarme toekomst. Een enorme uitdaging voor alle economische spelers, maar broodnodig als ze hun voortbestaan willen verzekeren.
Wie koolstofneutraal wil werken, moet zijn operationele efficiëntie verhogen. En wie zijn werknemers wil aanmoedigen om over te schakelen naar andere vormen van mobiliteit, moet inspelen op hun verwachtingen en zich aanpassen aan de intelligente steden van morgen. Inzetten op technologieën waarbij recyclage en hergebruik centraal staan, is een uitgelezen manier om een kringloopeconomie te stimuleren en voorsprong te nemen op de concurrentie. Vooruitgang in uw bedrijf kan verschillende vormen aannemen, maar één ding is zeker: wacht niet met de lancering van uw duurzame projecten.
Loopt alles op wieltjes? Dan is het tijd voor verandering ...
U hebt een cruciale fase bereikt: u bent zich bewust geworden van de belangen van duurzame ontwikkeling. Die transitie is nodig en biedt heel wat mooie kansen, maar houdt ook risico’s in. Uw bedrijf verandert u niet van vandaag op morgen. Dat proces vraagt tijd om verschillende, al dan niet structurele projecten te verwezenlijken: van de keuze van uw leveranciers over de uitrol van een ‘groenere’ mobiliteit tot de diepgaande aanpassing van uw businessmodel. Uw organisatie veranderen kan op tal van manieren:
- Producten of diensten ontwikkelen die beter zijn afgestemd op de toepassingen (en verwachtingen) van de wereld van morgen;
- Overstappen op wind- of zonne-energie om uw ecologische voetafdruk te verkleinen;
- Uw bevoorradingsketens laten doorlichten;
- Een autodeelsysteem invoeren of elektrische bedrijfsfietsen aanbieden;
- Uw gebouwen beter isoleren;
- Inzetten op uw menselijke kapitaal in overeenstemming met de principes van het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO);
- De CO2 die uw bedrijf uitstoot, opvangen en transformeren in hernieuwbare grondstof;
- Investeren in hergebruik en recyclage om uw ‘afval’ een tweede leven te geven;
- Enzovoort.
Waar moet u allemaal aan denken?
Voor ieder afzonderlijk project dat u wil invoeren, moet u steeds de juiste vragen stellen. Waarom? Om op die manier de technische elementen te definiëren die objectief bewijzen dat u op het goede spoor zit. U wilt inzetten op een ‘groenere’ mobiliteit? Zijn elektrische auto’s dan echt de beste oplossing of is autodelen een beter idee? Als u besluit om zonnepanelen te laten plaatsen, moet u dan de isolatie van uw gebouwen niet eerst eens onder de loep nemen? Al die beslissingen vragen om een grondig denkproces en een doorgedreven planning. De uiteindelijke bedoeling is om tot duurzame oplossingen (in plaats van overgangsoplossingen) te komen die volledig aansluiten bij uw specifieke context en de ecologische uitdagingen. Maar ook om bepaalde valkuilen te vermijden en het bestaande netwerk optimaal te benutten zodat u zich kunt laten inspireren en bijstaan door de juiste partners.
Zonder financiering ... geen project!
Maar daar houdt het niet op. Integendeel. Zodra u uw project hebt uitgewerkt, blijft er nog één niet onbelangrijke factor over: het financiële plaatje. Uw project is technisch en technologisch gezien perfect zinvol, maar hoe zit het met de budgetten? Als u uw transformatieproject tot een succes wil maken, kunt u niet om de financieringsmodaliteiten en uw financiële situatie – en de daarbij horende financiële risico’s – heen. U ziet het: als u uw projecten tot een goed einde wil brengen, moet u het grote plaatje zien en mag u geen enkel detail over het hoofd zien. En u moet daarbij rekening houden met alle technische en financiële parameters. Dat is een van de redenen waarom het geen slecht idee is om u te laten bijstaan door een gespecialiseerde partner.
begeleiden u tijdens uw duurzame transitie.
Aarzel niet om hen te contacteren!
Niet te missen
- Biomimetica: de natuur als inspiratie voor technologie
- Noodzaak voor de planeet, opportuniteit voor uw bedrijf
- Uw businessmodel heruitvinden? Schakel over van lineair naar circulair
- Wat zijn de voornaamste belemmeringen voor een duurzame aanpak in bedrijven?
- Hoe werkt u duurzame projecten op een veilige manier uit?